Kontrolowane uwalnianie środków zwalczających drobnoustroje Biocydy dodawane do materiałów budowlanych i wykończeniowych w celu zapobiegania rozwojowi drobnoustrojów są względnie mało skuteczne i mają negatywny wpływ na środowisko. Rozwiązaniem tego problemu może już wkrótce być nowatorska technologia inteligentnego uwalniania. Technologie przemysłowe © Thinkstock Duże konsorcjum finansowane ze środków UE zajęło się koncepcjami przedłużania okresu eksploatacji produktów poprzez metody inteligentnie wywoływanego uwalniania. Prace prowadzono w ramach projektu "Smart release of biocides in finishing materials for the sector of construction" (AXIOMA). Naukowcy skoncentrowali się na rozwoju glonów i grzybów na farbach i tynkach wewnętrznych i zewnętrznych oraz na rozwoju grzybów na płytkach i fugach w kuchniach oraz łazienkach. Do materiałów budowlanych dodawano nanoglinki z różnymi modyfikatorami powierzchni. Naukowcy wykazali, że możliwe jest wprowadzanie nanoglinek do konwencjonalnej produkcji farb i tynków w stężeniu wystarczającym do osiągnięcia zakładanych wyników. Duży wpływ na tempo uwalniania biocydów miały różnice w recepturach, ale we wszystkich przypadkach zastosowanie technologii nanoglinki znacznie poprawiało wyniki. Dzięki technologii BioSwitch biocydy można włączać lub wyłączać w odpowiedzi na obecność enzymów wydzielanych przez drobnoustroje. Biobójczy pirytonian cynku jest już powszechnie używany w kosmetykach i może zostać objęty uproszczonym programem dla substancji aktywnych w ramach rozporządzenia w sprawie produktów biobójczych (528/2012). Środek ten poddano badaniom jako substancję opłacalną i skuteczną przeciwko szerokiemu spektrum drobnoustrojów. Warto podkreślić, że w toku projektu ograniczenia dotyczące stosowania biocydów stały się jeszcze bardziej restrykcyjne. Badacze wstawiali biocydy do biopolimerów na bazie białek i tłuszczów. Podczas testów wykazano, że enzymy mogą docierać do biopolimerów w powłokach, i uzyskano prawidłowe uwalnianie biocydów w reakcji na kontakt ze sztucznymi enzymami. Dalsze prace optymalizacyjne będą dotyczyć rozmiarów cząsteczek oraz zapobiegania wymywaniu i przedwczesnemu uwalnianiu. Modelowanie pozwoliło uzyskać cenną wiedzę na temat wpływu składu powłoki i warunków otoczenia na późniejsze uwalnianie biocydów. Opracowano specjalne oprogramowanie do prognozowania zagrożenia grzybami i glonami w środowiskach wewnętrznych i zewnętrznych. Jest ono dostępne w witrynie internetowej projektu. Analiza cyklu życia nowych materiałów i technologii wykazała wyraźny pozytywny wpływ na środowisko w porównaniu z materiałami bazowymi. Badacze z projektu AXIOMA dokonali znacznych postępów w technologiach inteligentnego uwalniania biocydów w materiałach budowlanych. Zwiększenie żywotności materiałów budowlanych dzięki wykorzystaniu opłacalnych i ekologicznych technologii biocydów powinno wspomóc funkcjonowanie całego sektora, który zmaga się ze skutkami rygorystycznych przepisów ekologicznych i wydłużającego się kryzysu gospodarczego. Słowa kluczowe Biocydy, materiały wykończeniowe, inteligentne uwalnianie, budowlane, pirytonian cynku
