Zróżnicowanie ssaków nie jest skutkiem wyginięcia dinozaurów
Wbrew powszechnemu przekonaniu wyginięcie dinozaurów 65 milionów lat temu w niewielkim stopniu wpłynęło na ewolucję i zróżnicowanie współczesnych ssaków, donosi międzynarodowy zespół badaczy na łamach czasopisma "Nature". Dinozaury wymarły, kiedy olbrzymia asteroida uderzyła w półwysep Jukatan w Meksyku. Do tej pory powszechnie sądzono, że po masowym wyginięciu dinozaurów nastąpiło szybkie różnicowanie się współczesnych ssaków, ponieważ ewoluowały one w taki sposób, aby wypełnić nisze ekologiczne pozostawione przez dinozaury. Jednak wyniki nowego badania sugerują, że przodkowie linii rodowodowych, z których miała wyewoluować większość dzisiejszych ssaków, tak naprawdę istnieli już 85 milionów lat temu; chociaż przeżyli oni katastrofę, która zabiła dinozaury, ich różnicowanie się rozpoczęło się dopiero 10-15 milionów lat później. Naukowcy doszli do takiego wniosku po skonstruowaniu pierwszego na świecie "superdrzewa" przedstawiającego związki ewolucyjne pomiędzy 4500 gatunkami ssaków. Drzewo, które sięga 160 milionów lat wstecz, obejmuje 99 procent żyjących dzisiaj ssaków. Zostało ono opracowane na podstawie skamielin i analiz molekularnych różnic genetycznych między gatunkami. Ponieważ zmiany w genach zachodzą w stosunkowo stałym tempie, policzenie różnic między dwoma gatunkami może dostarczyć badaczom informacji o tym, jak dawno rozeszły się ich linie rodowodowe. Ta praca zajęła ponad dziesięć lat i połączyła paleontologów, bioinformatyków, biologów ewolucyjnych i ekologów. Badacze określili, że do pierwszego gwałtownego różnicowania się ssaków doszło 93 miliony lat temu, kiedy pojawiły się główne grupy. - Obszerne dane molekularne wskazują, że nasze wspólne dla ssaków korzenie sięgają od 90 do 100 milion lat wstecz, jeśli nie dawniej, ale wielu paleontologów z rezerwą odnosiło się do tego stwierdzenia ze względu na brak skamielin mogących pochodzić od przodków z okresu wcześniejszego niż około 50-55 milionów lat temu - skomentowała dr Ross MacPhee z Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej. - Teraz wiemy, że przodkowie żyjących obecnie grup ssaków już tam byli, ale w bardzo małej liczbie. Drzewo pokazuje, że tylko kilka grup ssaków uległo szybkiemu zróżnicowaniu w następstwie wyginięcia dinozaurów, a większość tych linii rodowodowych od tego czasu wymarła. W rzeczywistości największe różnicowanie się ssaków rozpoczęło się jakieś 10-15 milionów lat po wyginięciu dinozaurów. Dlaczego proces ten nie rozpoczął się wcześniej i co wywołało tę nagłą ewolucję, kiedy w końcu nastąpiła, nie wiadomo, chociaż badacze wskazują, że to zwiększenie się bioróżnorodności zbiegło się ze wzrostem temperatur na kuli ziemskiej. - Końcowy wniosek jest taki, że znane nam dzisiaj ssaki są rzeczywiście całkiem stare i po prostu nie zostały zauważone wśród wszystkich żyjących wtedy zwierząt, czy to dinozaurów, czy też innych "archaicznych" ssaków, przez dużo dłuższy okres niż sądziła większość ludzi - powiedział kierujący badaniem Olaf Bininda-Emonds z Uniwersytetu w Jenie w Niemczech. - To tylko pierwsze z wielu spostrzeżeń, o ile nie niespodzianek, dotyczących ewolucji ssaków, które należy rozpracować przy pomocy drzewa. - Badanie nie tylko wykazało, że wyginięcie dinozaurów nie było powodem ewolucji dzisiejszych ssaków, ale dostarczyło nam bogatych zasobów innego typu informacji - dodała dr Kate Jones z Londyńskiego Towarzystwa Zoologicznego. - Co istotne, naukowcy będą mogli je wykorzystać do spojrzenia w przyszłość i zidentyfikowania gatunków zagrożonych wyginięciem. Korzyść dla globalnej ochrony środowiska będzie nieoceniona.
Kraje
Australia, Kanada, Niemcy, Zjednoczone Królestwo, Stany Zjednoczone