Wyznaczanie trendów w nauce: Ślina komara przejmuje kontrolę nad komórkami odpornościowymi, aby rozprzestrzeniać wirusa
Reakcja immunologiczna organizmu na patogeny przenoszone przez komary, takie jak denga, Zika czy wirus Zachodniego Nilu, zapewnia im darmowy transport po całym organizmie – jak czytamy w artykule opublikowanym w czasopiśmie »Immunity«. Komary, po ukąszeniu, wprowadzają niewielką ilość (niespełna mikrolitr) swojej śliny, która zawiera specjalistyczny i silnie działający koktajl molekuł uśmierzających ból i powstrzymujących krzepnięcie krwi, na czym korzystają patogeny w ślinie. Zaobserwowano, że zakażenia myszy mają cięższy przebieg, kiedy zostają zainfekowane wirusem przez komara niż badacza za pomocą igły, ale do tej pory nie było jasne, dlaczego tak się dzieje. Zespół europejskich naukowców, pod kierunkiem Uniwersytetu Leeds, Zjednoczone Królestwo, przeprowadził doświadczenie, w którym myszy zostały zakażone stosunkowo niegroźną odmianą wirusa gorączki lasu Semliki (SFV). Po ręcznym wstrzyknięciu wirusa przez skórę żadna z myszy nie zachorowała poważnie i wszystkie przeżyły. Ale w przypadku ukąszenia przez komara, wirus rozprzestrzeniał się szybciej i łatwiej po organizmie, doprowadzając do śmierci 4 z jedenastu myszy z powodu infekcji. Jedna z teorii wyjaśniających, dlaczego ślina komara jest na tyle sprawniejsza w rozprzestrzenianiu wirusa po organizmie wskazuje na znajdujące się w niej związki, które powstrzymują naturalną reakcję immunologiczną, niemniej w toku badań ustalono, że tak nie jest. Ślina raczej wywołuje zapalenie, czyli w gruncie rzeczy wysyła ostrzeżenie, że naturalne szańce obronne organizmu zostały przerwane. Komórki zwane neutrofilami, które pełnią rolę służb interwencyjnych w organizmie, pędzą do miejsca ukąszenia. Za nimi ruszają makrofagi – komórki, których zadanie polega na wchłonięciu wszelkich obcych dla organizmu drobnoustrojów. Dzięki oznakowaniu SFV barwnikiem fluorescencyjnym, zespół badawczy odkrył, że makrofagi same zostają zainfekowane wirusem i dalej rozprzestrzeniają chorobę. Kiedy naukowcy wprowadzili SFV do myszy pozbawionych makrofagów, ich organizmy radziły sobie dobrze niezależnie od tego, czy zostały zainfekowane przez ukąszenie czy w inny sposób. To pokazuje, że wirus tak naprawdę wykorzystuje makrofagi do replikacji i szybkiego rozprzestrzeniania się w organizmie. Nowe ustalenia są szczególnie interesujące, gdyż mogą wskazywać na jeden cel – miejsce ukąszenia – do skuteczniejszej walki z chorobą. „Zahamowanie reakcji zapalnej w miejscu ukąszenia może zapewnić sposób na powstrzymanie rozwoju infekcji wirusowej. Co więcej może okazać się przydatne w wielu tego typu infekcjach, gdyż stan zapalny w miejscu ukąszenia jest wspólny dla nich wszystkich” – zauważył Clive McKimmie, immunolog kierujący pracami badawczymi. Jeżeli ustalenia poczynione w przypadku gryzoni sprawdzą się u ludzi dla wielu wirusów przenoszonych przez komary, istnieje nadzieja, że naukowcy będą w stanie zahamować reakcje układu immunologicznego w miejscu ukąszenia niezależnie od patogenu. Jednym z możliwych sposobów ograniczenia ciężkich infekcji w następstwie ukąszenia przez komary mogłaby być prosta czynność posmarowania kremem przeciwzapalnym, który zapobiegałby też supresji układu immunologicznego jako całości. Wypracowane wyniki są niezwykle obiecujące pod kątem zapobiegania ogniskom chorób wywoływanym przez wirusy przenoszone przez komary – problem, który dotyka milionów ludzi na świecie. Jednak jak podkreśla McKimmie, potrzebne są dalsze badania, zanim będzie można sformułować solidne zalecenia na potrzeby ochrony zdrowia publicznego.
Kraje
Zjednoczone Królestwo