Krok w kierunku wysokiej klasy badań w dziedzinie fizyki Pewna unijna inicjatywa przyczyni się do dalszego ulepszenia infrastruktury badawczo-rozwojowej w Chorwacji oraz rozwoju złożonych systemów detektorów. Badania podstawowe © De Fineart1, Shutterstock Eksperymenty z zakresu astrofizyki oraz fizyki jądrowej i cząstek elementarnych mają podstawowe znaczenie dla badania mechanizmów działania wszechświata. Zazwyczaj wymagają one stosowania skomplikowanych detektorów, do których projektowania i testowania potrzeba dogłębnego zrozumienia różnych zagadnień z dziedziny fizyki, elektroniki i obliczeń. Dzięki finansowanemu przez UE projektowi PaRaDeSEC jeden z chorwackich instytutów badawczych wykonał ważny krok w kierunku wzmocnienia swojego potencjału w zakresie rozwoju, testowania i budowy sprzętu badawczego do eksperymentów w dziedzinie fizyki jądrowej, cząstek elementarnych i astrocząstek. Jak czytamy w komunikacie prasowym, Instytut im. Ruđera Boškovića (RBI) otworzył niedawno Centrum Detektorów, Czujników i Elektroniki (CDSE) po zakończeniu realizacji projektu „Using synergy to achieve excellence in the research and development of detectors, sensors and electronics”. Cytowany w tym samym komunikacie RBI, kierownik projektu dr Neven Soić mówi: „Projekt umożliwił pozyskanie wielu ważnych przyrządów badawczych, a także przebudowę laboratoriów, dzięki czemu zyskaliśmy kontrolowane warunki dotyczące czystości, temperatury i wilgotności powietrza. Pozwoliło to poprawić stabilność systemów elektrycznych i zmniejszyć poziom zakłóceń elektronicznych, tak by umożliwić charakteryzowanie i testowanie nowej generacji detektorów o znacząco ulepszonych właściwościach w porównaniu z detektorami obecnie wykorzystywanymi do badań w CERN”. W komunikacie podkreślono, że prace CDSE pomogą również w realizacji projektu „Open scientific infrastructural platforms for innovative applications in the economy and society” (O-ZIP), który jest powiązany z PaRaDeSEC. „Wszystko to znacznie zwiększy znaczenie i reputację RBI i Chorwacji w międzynarodowym środowisku naukowym, jak również pozwoli RBI na udział w różnych projektach finansowanych na szczeblu międzynarodowym”. Kluczowe technologie Na stronie projektu znajdujemy opis wizji O-ZIP: „Wpływ na rozwój konkurencyjnego sektora przemysłu będzie możliwy dzięki wykorzystaniu i ulepszeniu kluczowych technologii prorozwojowych (KET), umożliwiających sprawną współpracę między badaniami naukowymi i przemysłem, aktywne zaangażowanie w nowo powstałe chorwackie klastry konkurencyjności oraz świeże spojrzenie na realizację działań w zakresie transferu wiedzy”. Jak podano na stronie projektu O-ZIP, wśród KET będących przedmiotem badań w ramach O-ZIP znalazły się: „biotechnologia (przemysł farmaceutyczny i spożywczy), zaawansowane materiały i technologie produkcyjne (detektory i czujniki, materiały inteligentne, technologie radiologiczne), ICT: e-nauka, fotonika (optoelektronika), zdrowie (metody diagnostyczne i terapeutyczne)”. Realizowany aktualnie projekt PaRaDeSEC (Expanding Potential in Particle and Radiation Detectors, Sensors and Electronics in Croatia) powstał z myślą o stworzeniu „zespołu i laboratorium skupiającego się na półprzewodnikowych detektorach promieniowania i związanej z nimi elektroniki do akwizycji danych”, czytamy na stronie internetowej projektu. Detektory te są wykorzystywane w „eksperymentach z zakresu fizyki wysokich energii, monitorowaniu bezpieczeństwa jądrowego, misjach kosmicznych i różnych zastosowaniach medycznych. Krzemowe detektory pikselowe i mikropaskowe zapewniają bardzo wysoką rozdzielczość przestrzenną, a przy tym są niedrogie dzięki zastosowaniu sprawdzonej technologii produkcji półprzewodników”. Projekt obejmuje również „zastosowanie nowej technologii przetwarzania, osadzania warstw atomowych (ALD), która ma duży potencjał… [w zakresie] poprawy wydajności detektorów półprzewodnikowych. Rozwój zaawansowanych detektorów promieniowania jest ściśle powiązany z działalnością naukową Wydziału Fizyki Materiałów RBI, który dysponuje szerokim wachlarzem narzędzi do charakteryzacji i spektroskopii materiałów półprzewodnikowych”. Więcej informacji: strona projektu PaRaDeSEC Kraje Chorwacja
