Finansowani przez UE naukowcy publikują pierwsze w historii zdjęcie czarnej dziury
Zespół naukowców z całego świata, w którym znaleźli się także naukowcy finansowani przez UE, pokazał pierwsze zdjęcie czarnej dziury, która znajduje się w centrum M87, masywnej galaktyki położonej w gwiazdozbiorze Panny, około 55 milionów lat świetlnych od Ziemi. Pierwsza bezpośrednia obserwacja czarnej dziury i jej cienia była możliwa dzięki pracom Event Horizon Telescope (EHT – Teleskop Horyzontu Zdarzeń), sieci 8 radioteleskopów rozciągającej się od Hiszpanii i Chile po Antarktykę. Zdjęcie, które przejdzie do historii nauki 10 kwietnia szczegóły tego dokonania ogłoszono na konferencji prasowej(odnośnik otworzy się w nowym oknie) zorganizowanej przez Komisję Europejską, Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERBN) oraz projekt EHT. Carlos Moedas, komisarz UE ds. badań, nauki i innowacji, nazwał pierwsze zdjęcie czarnej dziury „wielkim przełomem w historii ludzkości”. Wyniki prac EHT zostały opublikowane w serii artykułów w czasopiśmie „The Astrophysical Journal Letters”(odnośnik otworzy się w nowym oknie). ERBN wsparła finansowo naukowców zaangażowanych w prace EHT w ramach dwóch projektów – BLACKHOLECAM i RadioNet – których realizacja ma zakończyć się w 2020 r. Projekt BLACKHOLECAM (Imaging the Event Horizon of Black Holes) powstał w celu zobrazowania, zmierzenia i zrozumienia astrofizycznych czarnych dziur. Jak wyjaśniono na stronie projektu(odnośnik otworzy się w nowym oknie), badania w jego ramach koncentrują się na testowaniu ogólnej teorii względności Einsteina. W komunikacie prasowym(odnośnik otworzy się w nowym oknie) Komisji Europejskiej czytamy: „To ogromne osiągnięcie naukowe przynosi zmianę paradygmatu naszej wiedzy o czarnych dziurach, potwierdza przewidywania ogólnej teorii względności Alberta Einsteina i otwiera nowe możliwości badania wszechświata”. Czarne dziury to obiekty kosmiczne o ogromnej masie, skupionej w bardzo małej przestrzeni. Ich obecność ma olbrzymi wpływ na otoczenie – powoduje zakrzywienie czasoprzestrzeni i ekstremalne rozgrzewanie okolicznej materii. Czarna dziura, którą widzimy na zdjęciu, ma masę 6,5 mld razy większą niż masa Słońca. Aby ukazać przypominającą pierścień strukturę z ciemnym centralnym obszarem – będącym cieniem czarnej dziury – wykorzystano wiele niezależnych obserwacji EHT i metod obrazowania. Najmocniejszy dowód na istnienie supermasywnych czarnych dziur Komunikat prasowy(odnośnik otworzy się w nowym oknie) projektu EHT wyjaśnia: „Cień czarnej dziury to wszystko, co możemy zaobserwować z samego obiektu, który jest całkowicie czarny, co oznacza, że światło nie jest w stanie się z niego wydostać. Granica czarnej dziury – horyzont zdarzeń, któremu EHT zawdzięcza swoją nazwę – jest około 2,5 razy mniejsza niż jej cień i ma średnicę blisko 40 mld kilometrów”. Naukowcy biorący udział w projekcie BLACKHOLECAM chcieliby też zająć się badaniem Sagittarius A*, supermasywnej czarnej dziury znajdującej się w centrum Drogi Mlecznej. W obserwacjach EHT wykorzystano teleskopy i infrastrukturę, które powstały przy udziale środków unijnych w ramach projektu RadioNet (Advanced Radio Astronomy in Europe). Projekt, realizowany przez instytucje z Europy, Republiki Korei i Republiki Południowej Afryki, zajmuje się integracją infrastruktur badawczych w dziedzinie radioastronomii. Więcej informacji: strona projektu BLACKHOLECAM(odnośnik otworzy się w nowym oknie) strona projektu RadioNet(odnośnik otworzy się w nowym oknie)
Kraje
Belgia