Monitorowanie zanieczyszczenia powietrza przy pomocy mchu
Mchy i porosty mogą służyć do monitorowania czynników zanieczyszczających powietrze, ponieważ właśnie z powietrza pozyskują składniki odżywcze oraz wodę. W świetle nowych, zaostrzonych przepisów UE dotyczących jakości powietrza, niedrogie i niezawodne narzędzie, którego podstawą działania jest mech, byłoby idealnym rozwiązaniem do monitorowania ilości czynników zanieczyszczających w powietrzu. W ramach projektu MOSSCLONE (Creating and testing a method for controlling the air quality based on a new biotechnological tool. Use of a devitalized moss clone as passive contaminant sensor) opracowano sposób hodowania mchu na skalę przemysłową. Projekt umożliwił również porównanie tych nowych narzędzi do biomonitoringu opartych na mchu z dostępnymi obecnie niebiologicznymi systemami monitorowania. Partnerzy projektu opracowali i wyizolowali sklonowany gatunek Sphagnum palustre i szczegółowo zbadali jego rozwój oraz właściwości monitorujące. Wyniki badań wskazują, że ta odmiana mchu zapewni większą czułość niż dostępne obecnie narzędzia do monitorowania jakości powietrza. Zbudowano specjalnie zaprojektowany bioreaktor do wielkoskalowej produkcji sklonowanego mchu S. palustre, który po wyhodowaniu jest umieszczany w odpowiednich opakowaniach dystrybucyjnych. Wykorzystanie opakowań z mchem zostało przetestowane w terenie w kilku krajach. Opracowane narzędzie, nazwane "Mossphere", jest wyraźnie bardziej konkurencyjne od alternatywnych metod monitorowania. Jest ono tańsze, bardziej przyjazne dla środowiska i umożliwia monitorowanie wielu różnych zanieczyszczeń przy pomocy tego samego urządzenia. Umożliwia także pomiar niektórych zanieczyszczeń, których nie da się monitorować przy użyciu aktualnej technologii. Ponadto projekt MOSSCLONE przyczyni się do pobudzenia badań podstawowych i ekoinnowacji w najbliższych latach, a także do poszerzenia wiedzy naukowej na temat mchów. Efektem będzie stworzenie nowych klonów, poprawa warunków hodowli w bioreaktorach mchu oraz skuteczniejsza analiza nowych gatunków mchu. W ramach projektu MOSSCLONE powstało skuteczne i niedrogie narzędzie do monitorowania powietrza, które można z łatwością wdrożyć na wielką skalę. Pomoże to krajom UE w przestrzeganiu nowych, zaostrzonych przepisów oraz pozwoli uzyskać wyższą jakość powietrza. Ponadto dostępność lepszych danych na temat zanieczyszczenia powietrza pozwoli na porównanie wyników badań z danymi epidemiologicznymi.
Słowa kluczowe
Mchy, MOSSCLONE, czujnik, monitoring biologiczny, Sphagnum palustre, monitorowanie powietrza
