Udoskonalenie monitorowania mikrosejsmicznego
Monitorowanie aktywności mikrosejsmicznej polega na pasywnym wykrywaniu drgań powstających w skałach w wyniku działalności człowieka, w tym wydobycia surowców i szczelinowania skał. Technika ta umożliwia obliczanie lokalizacji i wielkości pęknięć w skałach, mapowanie zachodzących w czasie i przestrzeni zmian w pękaniu skał oraz pomaga w ocenie zagrożenia sejsmicznego. Celem finansowanego przez UE projektu "Advanced industrial microseismic monitoring" (AIM) było pobudzenie badań w tej dziedzinie oraz ułatwienie współpracy między instytucjami poprzez wymiany personelu. W projekcie wzięło udział sześciu partnerów europejskich oraz po jednym z Kanady i RPA, jego realizacja trwała cztery lata i zakończyła się we wrześniu 2013 r. Zespół badawczy opracował nowe metody obliczania parametrów pękania skał. W szczególności nowa metoda umożliwia modelowanie mikrowstrząsów, kiedy spękania są otwarte lub zamknięte podczas wstrząsu. Ponieważ złożona analiza sejsmiczna wymaga obserwacji o wysokiej jakości, zespół zainstalował miniaturową aparaturę sejsmiczną w miejscowości Dobra Voda na Słowacji, monitorujący aktywność sejsmiczną w pobliżu elektrowni jądrowej. Miniaturowa aparatury poprawiła czułość istniejącej sieci sejsmicznej prowadzonej przez jednego z partnerów projektu, zapewniając większą dokładność. Z uwagi na skuteczność tej aparatury zainstalowano na tym terenie trzy dodatkowe stacje sejsmiczne. Opracowane metody zastosowano do kilku innych obszarów aktywnych sejsmicznie, aby monitorować roje trzęsień ziemi na terenach geotermalnych w zachodnich Czechach, badać niestabilne zbocze skalne w Norwegii oraz badać wstrząsy górnicze w Australii, Finlandii i RPA. Pomiary te pozwoliły na lepsze poznanie naturalnych procesów tektonicznych oraz uwalniania naprężeń w wyniku działalności wydobywczej. Wyniki badań prezentowano na kilku międzynarodowych konferencjach i warsztatach, a ich owocem jest w sumie 14 artykułów naukowych. Z programu wymiany skorzystało trzech stypendystów z tytułem doktora. Projekt AIM pomógł w utworzeniu zespołów badawczych, które mogą teraz prowadzić bardziej zaawansowane prace w dziedzinie mikrosejsmiczności. Dziedzina ta, a także cały europejski sektor badań naukowych, odnosi też korzyści dzięki zacieśnionej współpracy między instytucjami akademickimi a partnerami przemysłowymi.
Słowa kluczowe
Mikrosejsmiczność, monitorowanie, drgania, skały, wydobycie, elektrownia jądrowa, rozsadzanie skał, trzęsienie ziemi, analiza sejsmiczna
