Role w społecznościach mrówek
W społecznościach mrówek każdy owad pełni określoną rolę, niezbędną dla przetrwania grupy i jej sukcesu ekologicznego. W projekcie "Behavioural syndromes, division of labour and communication of identity in complex insect societies" (IDENTITY CODE) zbadano indywidualne różnice między mrówkami oraz sposoby, w jakie komunikują one swoją tożsamość. Ze względu na swoje obowiązki w społeczności, mrówki dzielą się zasadniczo na dwie grupy: królowe, odpowiedzialne za rozmnażanie się, oraz robotnice, które stanowią większość osobników w kolonii. Mrówki porozumiewają się ze sobą głównie przy pomocy sygnałów chemicznych. Uczestnicy projektu badali, w jaki sposób sygnały chemiczne są używane do komunikowania ról i tożsamości w koloniach mrówek. Badano na przykład zachowanie się i chemię robotnic mrówek gmachówek, u których specjalnie wywołano chorobę. Ustalono, że chore owady zachowują się bardziej agresywnie w stosunku do obcych mrówek niż zdrowe osobniki. Z drugiej strony, opuszczają one swoje gniazdo, by zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby. Okazało się też, że w nieco innej, choć porównywalnej sytuacji młode królowe mrówek parasolowych, którym nie udało się znaleźć partnerów i rozmnożyć się, zmieniają swoją rolę i stają się robotnicami. Te dwa odkrycia wskazują, że dobór naturalny wyposażył mrówki w elastyczność behawioralną. Po zbadaniu mechanizmów komunikacji między królowymi i robotnicami naukowcy odkryli pierwszy feromon wydzielany przez królowe w celu regulacji bezpłodności robotnic. Feromon został odkryty u hurtnicy zwyczajnej (Laisus niger), a królowe tego gatunku używają go, by zasygnalizować robotnicom swoją płodność. Uczonym udało się też poznać mechanizmy komunikowania przez mrówki tożsamości społecznej. Wydaje się, że owady dokonują tego poprzez określanie podobieństwa swoich węglowodorów kutykularnych oraz dzięki zdolności uczenia się i pamięci. Ponadto badacze stwierdzili zależność między reakcją na sacharozę, skutecznością uczenia się a specjalizacją zadań u mrówek. Wszystkie te odkrycia poszerzają naszą wiedzą na temat budowy społeczności owadów i ich komunikowania się. Przyczyniają się też do lepszego poznania podstawowej roli tożsamości osobników w interakcjach społecznych.
Słowa kluczowe
Społeczności mrówek, mrówki, syndromy behawioralne, podział pracy, tożsamość, złożone społeczności owadów, królowe, sygnały chemiczne, gmachówki robotnice, mrówki parasolowe, elastyczność behawioralna, mechanizmy komunikacji, feromon, tożsamość społeczna
