Współpraca linii lotniczych z szybką koleją
Unijni prawodawcy chcą ograniczyć wpływ transportu na środowisko naturalne, a jednym z proponowanych rozwiązań jest częściowe zastąpienie krótkodystansowych połączeń lotniczych szybką koleją. Nie wiadomo jednak, w jaki sposób kolej i linie lotnicze wchodzą ze sobą w interakcję i konkurują ze sobą. W ramach finansowanego przez UE projektu "The dynamic between airlines and high-speed trains in Europe" (DATE) badano bardziej przyjazne środowisku średniodystansowe rozwiązania transportowe dla Europy. Badanie miało na celu ocenę potencjału szybkich kolei w zakresie ograniczenia transportu lotniczego oraz określenie sposobów, w jakie można by to osiągnąć. Realizowane od czerwca 2011 r. do maja 2013 r. prace podzielono na dwie części, obejmujące przegląd piśmiennictwa oraz analizę ekonometryczną. W ramach przeglądu piśmiennictwa badano interakcje między liniami lotniczymi i szybką koleją, ze szczególnym uwzględnieniem możliwości zamiany środków transportu. Niewiele było wiadomo na temat wpływu uruchamiania nowych połączeń kolejowych na popyt. Uczestnicy projektu ustalili jednak, że po wprowadzeniu takich połączeń popyt wzrasta o około 20%. Można założyć, że po 2–4 latach od uruchomienia nowego połączenia popyt będzie większy o 10 do 20%. Przez ten czas około 80% pasażerów stanowić będą osoby, które przeniosły się z innych środków transportu, w tym kolei konwencjonalnej. Nowe połączenia szybkich kolei mogą negatywnie wpływać zarówno na kolej konwencjonalną, jak i krótkodystansowe połączenia lotnicze, ale ich wpływ na transport samochodowy jest bardziej skomplikowany. Przeprowadzona analiza ekonometryczna dotyczyła wpływu szybkich kolei na aktualnie oferowane połączenia lotnicze i objęła 161 par miast w całej UE. Badanie wskazuje, że szybkie koleje i tanie linie lotnicze konkurują o podobne rynki. Modelowanie pokazało, że rozsądne czasy przejazdu szybkimi kolejami przekładają się na ograniczenie liczby połączeń lotniczych, choć częstotliwość połączeń kolejowych w niewielkim stopniu wpływa na połączenia lotnicze. Analizy strategii tworzenia węzłów komunikacyjnych przez linie lotnicze wskazuje na korzystność zwiększonej obsługi lotnisk przez szybką kolej, jednak tego rodzaju interakcje są trudne do oszacowania. Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych dzięki szybkiej kolei jest niewielkie w zestawieniu z długodystansowymi połączeniami lotniczymi, z którymi kolej nie może konkurować. Ogólnie rzecz biorąc, wydaje się, że szybka kolej może zastąpić loty krótkodystansowe. Jednakże wprowadzanie nowych połączeń ma uzasadnienie tylko na nielicznych trasach, na których występuje wystarczający popyt na usługi transportowe. Projekt DATE pomógł odpowiedzieć na ważne dla UE pytania dotyczące interakcji szybkich kolei krótkodystansowych i połączeń lotniczych oraz ich wpływu na emisje gazów cieplarnianych.