Tworzenie sieci placówek badań nad światłem
Synchrotrony i lasery na swobodnych elektronach są dużymi urządzeniami analitycznymi, stosowanymi w badaniach nad materiałami oraz w zastosowaniach przemysłowych. W ramach projektu CALIPSO(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Coordinated access to lightsources to promote standards and optimization), finansowanego ze środków UE, europejskie laboratoria wyposażone w synchrotrony i lasery na swobodnych elektronach połączone zostały w jedną sieć, która ułatwi prowadzenie badań i zaangażowanie w nie przemysłu. Połączenie całego systemu w sieć gwarantuje sprawiedliwy i wygodny dostęp. Liczące 20 członków konsorcjum postanowiło połączyć wszystkie europejskie placówki w zintegrowaną i ulepszoną sieć, a jednocześnie zwiększyć zaangażowanie przemysłu w badania. W szczególności, w ramach projektu powstał jeden internetowy punkt dostępu dla sieci ("wayforlight")(odnośnik otworzy się w nowym oknie), zapewniający informacje techniczne, narzędzia i kanały komunikacji. Projekt CALIPSO umożliwił połączenie 13 synchrotronów i 8 laserów na swobodnych elektronach z 11 krajów Europy w jedną z największych sieci badawczych na świecie. Placówki te uczestniczyły w zaawansowanej fazie przygotowawczej oraz fazie zamawiania sprzętu: synchrotronu SOLARIS w Polsce, europejskiego X-FEL w Niemczech oraz lasera na swobodnych elektronach TARLA w Turcji. Funkcje obserwatora pełnił synchrotron SESAME z Jordanii. Liczbę użytkowników europejskich placówek wyposażonych w synchrotrony i lasery na swobodnych elektronach szacuje się obecnie na 30 000. Uzgodniono standardowe arkusze danych linii eksperymentalnych, które wypełniono dla ponad 300 europejskich linii eksperymentalnych. Wielu uczestników wdrożyło oprogramowanie o nazwie Umbrella, umożliwiające jednorazową rejestrację na stronach internetowych tych laboratoriów. W ramach inicjatywy CALIPSO wdrożono też standardowy format wniosków. Projekt CALIPSO umożliwił wzmocnienie Europejskiej Organizacji Użytkowników Synchrotronów i FEL ESUO(odnośnik otworzy się w nowym oknie), która zrzesza obecnie przedstawicieli z 29 krajów Europy oraz z Izraela i Turcji. Zadaniem ESUO jest koordynacja społeczności użytkowników laboratoriów na poziomie ogólnoeuropejskim. Uczestnicy projektu pomagali w organizacji specjalistycznych kursów i dorocznej sesji projektu HERCULES, europejskiego programu szkolenia badaczy. Zespół uczestniczył również w wydarzeniach poświęconych laserom na swobodnych elektronach i źródłom krótkich impulsów świetlnych, obejmujących dodatkowe szkolenia i planowanie pod kątem wspólnych eksperymentów. W jednym z elementów projektu CALIPSO, pakiecie ELSII, nawiązano współpracę z przemysłem i utworzono sieć biur kontaktów przemysłowych. Założono wspólną radę doradczą zrzeszającą projekt CALIPSO i podobną inicjatywę I3 w zakresie neutronów i mionów(odnośnik otworzy się w nowym oknie), a dodatkowo zorganizowano dwa warsztaty plenarne ELSII. Mniej więcej połowa placówek CALIPSO oferowała międzynarodowy dostęp, pomagając ponad 3100 użytkowników, reprezentujących 1400 projektów. Powyższe prace przełożyły się już na 420 publikacji w czasopismach naukowych i dostarczyły dodatkowych informacji do publikacji opisującej linie pomiarowe wykorzystane w projekcie.