Genetyka odmian barwnych u jaszczurek
Jaszczurki z rodzaju Anolis mają na szyi rozwijany płat skórny, który wykorzystują do komunikowania się między sobą poprzez sygnały wzrokowe. Płaty te znacząco się różnią wielkością, kształtem i kolorem, lecz nadal mało wiadomo o ich funkcjach i przyczynach takiej różnorodności. Przyczyna powstania w biegu ewolucji takiej zmienności, nazywanej polimorfizmami, i utrzymania jej nie została jeszcze przez ewolucjonistów wyjaśniona. Finansowany przez UE projekt ANOLIS GENOMICS miał na celu wyjaśnienie podłoża genetycznego polimorfizmów w wybarwieniu na przykładzie różnorodności barw płatów skórnych u panamskich jaszczurek z rodzaju Anolis. Mapowanie rozmieszczenia wzorców barw płatów skórnych na szyjach jaszczurek w środkowej Panamie pozwoliło naukowcom ustalić, że istniejące polimorfizmy są od wielu lat niezmienne. Odkryli, że wprawdzie osobniki z populacji różniących się między sobą kolorem płata skórnego mogą się krzyżować, jednak potomstwo takich krzyżówek jest mniej płodne. Pozwoliło to wyjaśnić utrzymanie zmienności wzorców wybarwienia, ponieważ hybrydowe potomstwo z mniejszym prawdopodobieństwem przekazuje dalej swoje geny. W projekcie ANOLIS GENOMICS ustalono również, że wielkość płata skórnego jest cechą ilościową i że różni się w poszczególnych populacjach jaszczurek. Podobnie jak wzrost u ludzi, wynika z kumulatywnego wpływu genów i środowiska. Obecnie w ramach projektu ANOLIS GENOMICS trwa analiza tysięcy sekwencji genetycznych w poszukiwaniu znaczników wzorców wybarwienia, aby stworzyć mapę genetyczną zmienności między populacjami. Po ustaleniu, że barwa płata skórnego na szyi oraz jego wzór i wielkość ewoluowały niezależnie od siebie i mogą mieć różne funkcje, naukowcy będą analizować wpływ warunkujących te cechy genów na specjację. Te mapy genetyczne, wraz z pełnymi sekwencjami genomów trzech jaszczurek z rodzaju Anolis, będą wartościowym źródłem wiedzy dla społeczności genetyków-ewolucjonistów.
Słowa kluczowe
Odmiany barwne, jaszczurki, płat skórny na szyi, polimorfizm barwny, genetyka, specjacja
