Serenady tropikalnych ptaków samouków
Działania na rzecz ochrony ptactwa wymagają zrozumienia rozmaitych mechanizmów rządzących zachowaniem reprodukcyjnym. Choć w regionach tropikalnych występuje ponad 50% gatunków ptaków, większość badań skupia się na ptakach endemicznych dla regionów o klimacie umiarkowanym. Aby przywrócić równowagę w tej dziedzinie badań, należy zmienić przedmiot zainteresowania. W tym właśnie celu powstał finansowany przez UE projekt "Control of reproductive behaviors in an equatorial sub-oscine bird: Implication for biodiversity studies" (LIPAUGUS). W projekcie skoncentrowano się na gatunku ptaka tropikalnego, Lipaugus vociferans, znanym także jako głos Amazonii. W dorzeczu Amazonki samce z gatunku Lipaugus vociferans próbują zyskać przychylność partnerki, zalecając się do samic poprzez grupowe popisy wokalne. Celem projektu LIPAUGUS jest zdobycie wglądu w ramy czasowe, sygnały biochemiczne i proces uczenia się stojące za tym zachowaniem reprodukcyjnym. Naukowcy zarejestrowali sygnały pochodzące od poszczególnych osobników, korzystając z nowatorskiego systemu zapisu opartego na nakładającej się triangulacji. Wyniki pokazały, że samce będące w centrum każdej grupy dysponowały większą liczbą kompletnych melodii. Uznano to za cechę potencjalnie przyciągającą samice do bardziej dominujących samców. Ponieważ, pomimo nieustających śpiewów, wskaźnik reprodukcji w sezonie deszczowym jest niski, możliwe, że samice łączą w całość popisy wokalne samców prezentowane na przestrzeni czasu. Rozmiar jąder i wrażliwe na hormony mięśnie generujące dźwięk (trąbka słuchowa) kojarzono z sezonowością zachowań godowych. Z kolei badania nad anatomią mózgu sugerują, że skomplikowane melodie są wrodzone, a nie wyuczone, jak jest to w przypadku spokrewnionych ptaków śpiewających. Projekt ten pokazuje, że gatunki ptaków nieśpiewających, licznie występujących w tropikach, mogą nabywać zdolności głosowe innymi sposobami niż gatunki ptaków śpiewających, i udostępnia model pozwalający na zbadanie ról warunków ekologicznych w zachowaniach godowych. System rejestracji dźwięku udostępniono w celach monitorowania szerszej społeczności naukowej, by promować badania ochronne.
Słowa kluczowe
Zachowania reprodukcyjne, ochrona środowiska, bioróżnorodność, Lipaugus vociferans, Amazonia
