Budowanie ekspozomu wczesnego okresu życia
Główne zagrożenia środowiskowe mogą prowadzić do poważnych, przewlekłych patologii wiążących się z dużymi kosztami społecznymi i gospodarczymi, w szczególności wówczas, gdy narażenie na działanie czynników ma miejsce podczas ciąży lub we wczesnym okresie życia. Zanieczyszczenia znajdujące się w żywności, wodzie i powietrzu mogą być związane z szeregiem chorób, takich jak zaburzenia neurologiczne, oddechowe i choroby układu sercowo-naczyniowego. Do znalezienia rozwiązania dla problemu podatności poprzez odpowiednie środki zapobiegawcze i legislację potrzebne są wyczerpujące dane dotyczące narażenia na działanie różnych czynników. Ponadto trzeba ocenić łączny wpływ na zdrowie wynikający z narażenia na wiele zagrożeń. Termin ekspozom służy do opisania całościowego narażenia na zagrożenia środowiskowe począwszy od momentu poczęcia. Finansowana ze środków UE inicjatywa HELIX wykorzysta przyszłe badania kohort noworodków przeprowadzone w różnych miejscach Europy w celu uzyskania wyczerpujących, obserwacyjnych danych o ludziach potrzebnych do opracowania tej koncepcji. Wykorzystując specjalnie opracowane narzędzia i metody, konsorcjum projektu HELIX uzyska szacunkowe dane dotyczące wpływu narażenia na działanie chemicznych i fizycznych czynników zawartych w żywności, produktach konsumenckich, wodzie, powietrzu i otaczającym nas środowisku zewnętrznym (ekspozom zewnętrzny) na zdrowie. Naukowcy powiążą te narażenia na działanie czynników środowiskowych ze zmianami zachodzącymi na poziomie metabolitów, kopii RNA i metylacji DNA (ekspozom wewnętrzny). Taki molekularny podpis zostanie zmierzony poprzez przeprowadzenie analiz genetycznych dotyczących badanych kohort. Wykorzystując nowe metody statystyczne, naukowcy spróbują również powiązać liczne i powiązane ze sobą narażenia na działanie czynników środowiskowych ze zdrowiem dziecka, koncentrując się na ogólnym rozwoju, otyłości, rozwoju układu nerwowego i oddechowego oraz chorobach alergicznych. Co istotne, uczestnicy projektu HELIX zajmą się determinantami (np. dietą, czynnikami społecznymi i nawykami związanymi z dojazdem do pracy) o indywidualnej zmienności występującymi w związku z narażeniem na działanie czynników we wczesnym okresie życia, w celu lepszego przewidywania indywidualnych ryzyk zachorowania i określenia bezpośrednich środków zapobiegawczych. Ogólnie rzecz ujmując, projekt HELIX umożliwi lepsze zrozumienie wpływu, jaki narażenie na wiele czynników środowiskowych wywiera we wczesnym okresie rozwoju. Ponieważ większość przeprowadzonych do tej pory badań koncentrowała się na pojedynczych rodzajach zanieczyszczeń, koncepcja zintegrowanego narażenia stanowi bardziej realistyczną metodę oceny łącznego wpływu środowiska na zdrowie. Działania te zaowocują poprawą jakości oceny ryzyk i strategii zapobiegawczych.
Słowa kluczowe
Narażenie na czynniki środowiskowe, zdrowie, ryzyka zachorowań, ekspozom, zdrowie dziecka
