Bezpieczna ewakuacja pasażerów samolotów naddźwiękowych
Kapsuła ta powstała w ramach projektu HYPMOCES (Hypersonic morphing for a cabin escape system). Ten unijny projekt realizowany był jako część badania samolotu suborbitalnego FAST20XX Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), a także we współpracy z projektem SpaceLiner, którego założeniem było stworzenie naddźwiękowego samolotu mieszczącego 50 pasażerów. SpaceLiner będzie startował pionowo i będzie napędzany przez rakietę nośną zasilaną ciekłym tlenem/wodorem, oddzielającą się na wysokości 70 km i powracającą na Ziemię. Stopień orbitera będzie kontynuował przyspieszanie aż do prędkości Mach 25. Po wyłączeniu silnika SpaceLiner przemieszcza się lotem ślizgowym do miejsca docelowego. Ponieważ taki naddźwiękowy samolot będzie przemieszczał się z bardzo dużymi prędkościami, pasażerowie muszą mieć możliwości ewakuacji w przypadku wystąpienia nieoczekiwanych warunków. Dlatego też zespół HYPMOCES zaprojektował kapsułę z powierzchniami zmieniającymi kształt zależnie od fazy lotu. Dokładniej mówiąc, opracowano dwie różne koncepcje. Kapsuła podstawowa ma nadmuchiwane ściany boczne w dolnej części kadłuba, nadające jej kształt kadłubopłata. Jednocześnie wysuwane są małe stery, które zapewniają stabilność kierunkową, a także para klap w tylnej części kadłuba, umożliwiających sterowanie. Jeżeli natomiast chodzi o koncepcję zapasową, ma ona wąskie skrzydła, wysuwane z dołu kadłuba. Wybrano ostatecznie konstrukcję nadmuchiwaną ze względu na mniejsze rozmiary i ciężar. Nadmuchiwane ściany boczne są elastyczne, ale jednocześnie wystarczająco sztywne, by zapewniać solidną i stabilną ochronę termiczną. Zmieniający kształt system katapultowy umożliwia też kontrolę aerodynamiczną i skuteczną nawigację, pozwalając na bezpieczny powrót na Ziemię osobom nieposiadającym przeszkolenia. W ramach projektu HYPMOCES powstały przełomowe technologie, dzięki którym hipersoniczne samoloty pasażerskie będą mogły w końcu oderwać się od ziemi. Nadmuchiwana technologia wykorzystana w projekcie HYPMOCES może też znaleźć zastosowanie w opracowywanym przez NASA systemie HIAD (Hypersonic Inflatable Aerodynamic Decelerator), przeznaczonym do lądowania na powierzchni Marsa.
Słowa kluczowe
Pasażerski samolot naddźwiękowy, przerwanie lotu, kapsuła zmieniająca kształt, HYPMOCES, SpaceLiner
