Serwatka — wartościowy produkt
Według danych Europejskiego Stowarzyszenia Producentów Serwatki (EWPA), tylko 40% będącej odpadem serwatki płynnej w Europie jest przetwarzane w celu wykorzystania w produktach spożywczych i paszach. Pozostała serwatka trafia do ścieków komunalnych, a koszt jej oczyszczania szacowany jest aż na 0,04 euro na litr. W ramach projektu WHEY2FOOD(odnośnik otworzy się w nowym oknie) (Enhanced protein fractionation from protein sources for their use in special food applications) opracowano wysoce wydajną, selektywną, nieszkodliwą i oszczędną technologię filtracji elektromembranowej (EMF). System ten umożliwia lepszą separację oraz uzyskanie wyższego stężenia białek i peptydów białkowych z serwatki. Wydajne odzyskiwanie użytecznych frakcji białka przy pomocy technologii EMF pozwoli na uzyskanie ważnego źródła wysokiej wartości naturalnych emulgatorów spożywczych i suplementów do różnych produktów spożywczych i substancji odżywczych. Ponadto serwatka jest użyteczna w przemyśle spożywczym z racji istotnych właściwości technologiczno-czynnościowych, takich jak spienianie, emulgacja, żelowanie i wiązanie wody. W badaniach systemu EMF uzyskano dogłębną wiedzę o działaniu EMF i procesie separacji serwatki. Określono takie parametry, jak dobór materiału elektrod i warunki w module (pH, temperatura i ciśnienie). Na podstawie danych z modelu symulacyjnego odpowiednio zmodyfikowano konstrukcję modułu oraz dobór komponentów reaktora EMF. Inna ważna kwestia to właściwości membrany, które pozwolą określić czynniki takie jak porastanie, wielkość porów i szybkość transportu białek. W projekcie WHEY2FOOD prowadzono separację makropeptydu kazeiny (CMP) od innych białek mleka, w tym beta-laktoglobuliny (β-Lg). Zarówno w formułach przeznaczonych na rynek i w badaniach laboratoryjnych uzyskano stężenie około 80% całkowitego odseparowanego białka i ponad dziesięciokrotne zwiększenie współczynnika CMP/β-Lg w pojedynczym etapie procesu. Urządzenie EMF jest automatyczne i wymaga minimalnej konserwacji. Oczyszczenie membrany jest możliwe dzięki odwróceniu napięcia w module. Moduł EMF jest już gotowy, a przy jego budowie uwzględniono zapotrzebowanie rynkowe. Potencjał rynkowy zidentyfikowanych frakcji białka miał wpływ na specyfikacje techniki separacji. Uczestnicy projektu opracowali model pilotażowy po zoptymalizowaniu procesu w laboratorium. Po zakończeniu projektu będą nadal prowadzone prace nad zwiększaniem skali i walidacją sprzętu. Projekt WHEY2FOOD ma istotne znaczenie techniczne, ekonomiczne i ekologiczne. Opracowana w nim niedroga metoda separacji frakcji białek z serwatki może znaleźć zastosowanie także do innych produktów. Wykorzystanie technologii WHEY2FOOD pozwoli poprawić konkurencyjność europejskich małych i średnich producentów sera, znacząco zwiększyć ich dochody oraz ograniczyć negatywny wpływ na środowisko.
