Wady i zalety współpracy u tkaczy
Tkacze to niewielkie, żyjące w Afryce Południowej ptaki, które naukowcy wybrali jako model do analizy podstaw współpracy. Tkacze budują duże, wspólne gniazda, w których razem wychowują młode i walczą z drapieżnikami. Analizując ogromną ilość danych gromadzonych przez długi czas, naukowcy chcieli lepiej poznać dynamikę stojącą za gotowością tych ptaków do współpracy oraz jej ewolucyjne podstawy. Pozwoli to zrozumieć mechanizmy współpracy u innych gatunków, w tym ludzi. Uczestnicy finansowanej ze środków UE inicjatywy COOPERATION (Towards an understanding of cooperation in an African passerine bird) zbadali koszty i korzyści ze współpracy u tkaczy, wykorzystując w tym celu multidyscyplinarne podejście. W toku prac połączono ze sobą obszerne dane z prowadzonych przez wiele lat prac terenowych oraz dane genetyczne i fizjologiczne, co pozwoliło uzyskać kompleksowe informacje szacunkowe na temat sprawności fizycznej poszczególnych osobników. Obecna inicjatywa stanowi kontynuację długoterminowego badania rozpoczętego w 1993 roku. Badacze przyjrzeli się różnym aspektom związanym z kosztami współpracy i wynikającymi z niej korzyściami oraz jak wpływają one na dynamikę populacji, a w szczególności na jej wielkość i zróżnicowanie wiekowe. Jednym z badanych tematów było zjawisko nazywane efektem ukrytego pomocnika, przynoszące korzyści daleko wykraczające poza sukces rozrodczy. Pomocnikami nazywane są ptaki, które same nie rozmnażają się, ale pomagają innym osobnikom w opiece nad potomstwem. Naukowcy odkryli, że samice, które mają pomocników, produkują mniejsze jaja, co jest bardziej korzystne dla samych samic, ale nie ma żadnego wpływu na potomstwo. Ten fakt dowodzi słuszności hipotezy o efekcie ukrytego pomocnika. Projekt COOPERATION połączył 21 pochodzących z Francji, Portugalii, Afryki Południowej i Zjednoczonego Królestwa badaczy i studentów o różnych specjalizacjach. Wspólna praca pozwoliła im wymienić się wiedzą i doprowadziła do konsolidacji badań oraz zwiększenia ich produktywności. Największe korzyści z tej współpracy odnieśli studenci, z którymi starsi koledzy dzielili się umiejętnościami i wiedzą. Projekt pozwolił lepiej zrozumieć społeczność jako całość i dostarczył nowych informacji na temat ewolucyjnych podstaw współpracy oraz jej wpływu na poziomie całej populacji.
