Rozwijanie systemów innowacji w agrobiznesie
W niektórych krajach rozwijających się można w ostatnich latach zaobserwować rozwój sektora agrobiznesu. Choć uważa się, że rozwój agrobiznesu jest dla takich gospodarek korzystny, za sprawą konkurencji międzynarodowej i innych źródeł presji potrzebne są też dynamiczne procesy innowacji. Za cel finansowanego przez UE projektu CABIS (Capacity and dynamics of agribusiness innovation systems) przyjęto zbadanie czynników ograniczających innowację, szczególnie w zastosowaniu do systemów innowacji w agrobiznesie (ABIS). W badaniach posłużono się różnorodnymi pojęciami ekonomiczno-socjologicznymi w celu poznania wpływu środowisk instytucjonalnych na praktyki innowacji. Ponadto zdefiniowano powiązania między praktykami innowacji a środowiskami instytucjonalnymi i biznesowymi oraz pokazano, w jaki sposób takie praktyki wpływają na innowację w Tanzanii i Wietnamie. Wyniki wskazują, że niepewność wynikająca z braków instytucjonalnych motywuje do intensywnego wprowadzania innowacji krótkoterminowych w systemach ABIS obu krajów. W przypadku Wietnamu ustrój socjalistyczny prowadzi jednak do przyjmowania sprzecznych kierunków innowacji przez różne podmioty. Z kolei w Tanzanii sytuacja polityczna i gospodarcza zniechęca do poszukiwania innowacji. W obu krajach podmioty z całego łańcucha wartości borykają się z trudnościami w pozyskiwaniu zasobów na innowację ze źródeł publicznych. Praktyki innowacji takich podmiotów są motywowane czynnikami nieformalnymi, takimi jak normy społeczne, zaufanie i relacje natury sentymentalnej. Relacje między podmiotami charakteryzują się wzajemnym wpływem. Poszczególne podmioty często działają na własną rękę, bez struktur organizacyjnych i uzasadnienia biznesowego. Takie praktyki negatywnie wpływają na skuteczność innowacji i pogarszają efektywność biznesową. W przypadku Wietnamu korzystne dla systemów ABIS mogłoby być przekraczanie norm społecznych przez zaangażowane podmioty, podczas gdy w organizacjach tanzańskich potrzebne jest rozbudowanie działań wyprzedzających. Badania wykazały, że w obu krajach występują ograniczenia potencjału innowacji i konkurencyjności opartej na innowacji, choć z różnych powodów. Projekt CABIS pozwolił lepiej poznać możliwości wprowadzania innowacji w agrobiznesie w Tanzanii i Wietnamie, jednocześnie ilustrując istotę innowacji jako wytworu środowiska społecznego. Z innych wyników należy wskazać stworzenie sieci kontaktów w zakresie dialogu programowego i badań.
Słowa kluczowe
Agrobiznes, systemy innowacji w agrobiznesie, systemy innowacji, Tanzania, Wietnam
