Promowanie języka neutralnego płciowo
Choć ograniczanie nierówności płci pozostaje w Europie ważną kwestią, dotychczas brakuje rozwiązań tego problemu na dużą skalę. Wykorzystując podejście interdyscyplinarne, twórcy projektu ITN-LCG (Language, cognition, and gender) połączyli siły 10 dostawców szkoleń badawczych i 12 partnerów stowarzyszonych z sektora publicznego i prywatnego. Wyznaczone cele były blisko powiązane i obejmowały między innymi pomiary stopnia przywoływania reprezentacji płciowych przez różne aspekty języka oraz określenie zależności między neutralnością płciową języka a wyższymi poziomami socjoekonomicznej równości płci. Zaplanowano też zbadanie wpływu języka na stereotypy płciowe oraz opracowanie i zweryfikowanie wytycznych i narzędzi szkoleniowych z zakresu komunikacji neutralnej płciowo. Badacze zastosowali zaawansowane techniki, między innymi pomiary elektrofizjologiczne ze śledzeniem ruchów oczu oraz neuroobrazowanie. W badaniach analizowano zarówno różnice między językami, jak i cechy gramatyczne i leksykalne konkretnych języków. Badania wykazały, że informacje o płci są wyodrębniane z sygnałów językowych w sposób wysoce zautomatyzowany, a płeć jako kategoria społeczna jest głęboko osadzona w mechanizmach przetwarzania języka. Zgromadzone dane umożliwiły zaktualizowanie norm dotyczących postrzegania płciowego rzeczowników roli. Zaprojektowano narzędzie do przeprowadzania ankiet internetowych, które może wspomóc porównania międzyjęzykowe i międzykulturowe. Zbadano związki między używaniem języka, polityką językową i czynnikami socjoekonomicznymi poprzez zgromadzenie i ocenę wytycznych dotyczących języka neutralnego płciowo w różnych krajach i językach oraz analizę ich wpływu na używanie języka (np. języka ogłoszeń o pracę). Stwierdzono, że język neutralny płciowo odgrywa ważną rolę w przezwyciężaniu nierówności płciowych, między innymi w zakładach pracy. Analizy aktywności mózgu wskazują ponadto, że język neutralny płciowo różni się statusem i siłą oddziaływania od języka nacechowanego płciowo. Sugeruje to, że stereotypy płciowe należą do wiedzy automatycznie przywoływanej przez mózg. Badacze dokonali oceny wytycznych, strategii i programów szkoleniowych z zakresu neutralności płciowej języka i komunikacji. Analizowano rolę indywidualnych kompetencji językowych w używaniu języka neutralnego płciowo oraz skuteczność wytycznych jako metody zwiększania świadomości stereotypów płciowych i ograniczania użycia języka nacechowanego płciowo. Przeprowadzono też eksperymenty dotyczące metod wytwarzania pozytywnego nastawienia do języka neutralnego płciowo w celu zwiększania jego popularności. Zebrane wnioski pomogą w zrozumieniu podstawowych procesów kognitywnych łączących język z równością płci. Będą też przydatne do tworzenia strategii używania języka neutralnego płciowo oraz prowadzenia szkoleń internetowych i stacjonarnych z unikania stereotypów płciowych. Wyniki będą cenne zarówno dla decydentów politycznych, jak i dla badaczy akademickich.
Słowa kluczowe
Język neutralny płciowo, reprezentacje kognitywne, równość płci, stereotypy płciowe
