Bądź samolubny, gdy dopada cię infekcja
W ramach finansowanego przez UE projektu IMMUNE ENERGY (Extracellular adenosine role in energetic metabolism during immune response) badacze odbyli szkolenia z zakresu mechanizmów infekcji u muszki owocówki (Drosophila). Następnie, wyposażony w nową wiedzę, zespół przystąpił do zbadania roli adenozyny pozakomórkowej w regulacji energetycznej w trakcie odpowiedzi immunologicznej. U trzech organizmów modelowych — Streptococcus pneumoniae, patogenu wewnątrzkomórkowego Listeria monocytogenes oraz u larwy muszki owocówki zakażonej przez pasożytnicze osy składające jaja w ciele larwy — rezultat manipulacji energetycznej podczas odpowiedzi immunologicznej był inny. Natomiast u wszystkich trzech organizmów wykazano, że adenozyna jest niezbędna podczas rozwoju infekcji, a jej produkcja odbywa się w komórkach odpornościowych. Adenozyna jest cząsteczką, która działa jak metaboliczny przełącznik, który przekierowuje energię z całego organizmu do układu odpornościowego. Bez jej udziału odpowiedź immunologiczna byłaby znacząco obniżona. Koncepcja samolubnego układu odpornościowego, zgodnie z którą układ ten ma pierwszeństwo w hierarchii dystrybucji energii, wcale nie jest tak prosta, jak mogłoby się wydawać. Chociaż blokowanie szlaków sygnałowych adenozyny zmniejsza odporność, a jego pobudzanie zwiększa odpowiedź przeciwko Streptococcus pneumoniae, to od tej reguły istnieją wyjątki. Wzmacnianie wpływu adenozyny jest bezproduktywne w przebiegu przewlekłego zakażenia Listerią. Co ciekawe, nasilona regulacja wpływa niekorzystanie na długość życia, natomiast zmniejszanie stężenia adenozyny w warunkach bezstresowych wydłuża je. Te wnioski mają być niebawem opublikowane. Złożone interakcje typu gospodarz-patogen oraz rola adenozyny jako pośrednika w regulacji energetycznej tych interakcji były przedmiotem prezentacji wygłoszonej podczas prestiżowej dorocznej konferencji dot. badań nad Drosophila w 2014 roku. Materiały wideo o projekcie dostępne są w serwisie YouTube. Makabryczny opis zakażenia larwy Drosophila przez pasożytniczą osę, na skutek którego w organizmie larwy dochodzi do dwóch typów odpowiedzi immunologicznej jest szczególnie interesujący. Na stronach laboratorium można obejrzeć prace realizowane w ramach projektu IMMUNE ENERGY. Dalszy rozwój koncepcji samolubnego układu odpornościowego może pomóc w wyjaśnieniu współczesnych chorób autoimmunologicznych, takich jak cukrzyca czy otyłość. Pogłębianie wiedzy na temat tego aspektu odporności może mieć daleko idące konsekwencje i odegrać ważną rolę w poprawie zdrowia publicznego w ogóle. Model opracowany przez zespół projektu IMMUNE ENERGY może być doskonalony i pomóc na przykład w odkryciu mechanizmów odpowiedzialnych za zespół metaboliczny.
Słowa kluczowe
Infekcja, odpowiedź immunologiczna, Drosophila, adenozyna, samolubny układ odpornościowy
