Nowe ścieżki w historii dyplomacji
Niepewność polityczna jest w wielu współczesnych demokracjach bardzo aktualnym tematem. Warto przyjrzeć się udziałowi lobby i grup interesów w kształtowaniu polityki. Jakie fundamentalne mechanizmy i motywacje kierują działaniami przedstawicieli społeczeństwa? Badania nad dworami wczesnego okresu nowożytnego mogą dostarczyć odpowiedzi. W ramach finansowanego ze środków UE projektu CSPIC (The birth of diplomacy through factions at power: The Catholic-Spanish Party in the Imperial Court (1556-1659)) przeprowadzono zatem badanie układów na dworze cesarskim w Wiedniu i Pradze na przełomie XVI i XVII w. W tym okresie władza cesarska była słaba, a znaczny wpływ na politykę Cesarstwa mieli królowie Hiszpanii wraz z rodzinami oraz papieże. Materiały do analiz pozyskano z archiwów europejskich — przede wszystkim z Watykanu, ale również z Simancas, Wiednia, Londynu i Florencji. Dla potrzeb szczegółowej analizy zastosowano metodologię mikropolityczną zamiast typowych badań układów dworskich. Przeprowadzono analizę powiązań społecznych między aktywnymi podmiotami. Dzięki temu sformułowano wstępne hipotezy, a na ich podstawie opracowano nowe wnioski. Na dworze cesarskim nie było zorganizowanego stronnictwa katolicko-hiszpańskiego, lecz działali osobno przedstawiciele króla Hiszpanii i wysłannicy papieża. Stwierdzono, że dyplomacja hiszpańska była znacznie bardziej intensywna i szczegółowa od papieskiej. Jej sukcesy wynikają z radykalnych działań motywowanych interesami dynastycznymi, misternie prowadzonych według zasad daleko bardziej złożonych niż proste podporządkowanie korzyściom lub stratom Hiszpanii czy Kościoła. Aby uchwycić te subtelności kontaktów, badacze stworzyli wielowarstwowe wersje wszystkich analizowanych podmiotów, rejestrując je w bazie danych projektu. Wyniki zaprezentowano na konferencjach i w publikacjach. Znaczenie prac wykracza poza samą historię dworu cesarskiego, a wyniki mogą stanowić dla decydentów politycznych i obywateli cenne źródło wiedzy o zaangażowaniu politycznym i mechanizmach powstawania lobby. Prace mogą wnieść cenny wkład w bieżące dyskusje na temat translacyjnych modeli krążenia elit.
Słowa kluczowe
Lobby, układy polityczne, polityka, dyplomacja, stronnictwo katolicko-hiszpańskie, dwór cesarski
