Znaczenie tekstyliów w sztuce i architekturze
Chociaż wytwarzanie tekstyliów jest jedną z najstarszych technologii w kulturze, znaczenie tekstyliów w kulturze masowej stale się zwiększa. W ostatniej dekadzie można było zaobserwować znaczne zainteresowanie sfery publicznej, artystycznej i naukowej tekstyliami jako środkiem przekazu, materiałem, technologią i metaforą w odniesieniu do sztuk pięknych i historii sztuki. Zespół projektu TEXTILE (An iconology of the textile in art and architecture) badał historyczne znaczenie i funkcje tekstyliów jako środka przekazu w sztuce i architekturze. Prowadzone w ramach projektu prace, oparte na transdyscyplinarnej wiedzy na temat sztuki współczesnej, miały również na celu połączenie dwóch kultur naukowych — uniwersytetów i muzeów. Aby zbadać wieloaspektowe materialne i symboliczne znaczenia tekstyliów jako środka przekazu, skupiono się na okresie od średniowiecza do współczesności. W badaniach wykorzystano różne metody instrumentalne: od badań z zakresu kulturowej tożsamości płci po analizę tekstu i od ikonografii do podejść antropologicznych. Zespół projektu TEXTILE analizował i połączył wspólne kategorie obiektów w przedmiotowych obszarach — w tym m.in. gobeliny, instalacje, teksty literackie i materiały architektoniczne. Pokrewne pojęcia podstawowe, specyficzne dla tego materiału artystycznego, obejmowały następujące terminy: tkanina, przejrzystość, nieprzezroczystość, odzież, płótno, sieć, ozdoba i skóra. Zespół badał uniwersalność tematów i technik tekstylnych w malarstwie, rzeźbach, instalacjach i filmach wideo. Rozpiętość tematów badawczych wzbogaciła tradycyjny zakres badań tego wieloaspektowego środka przekazu, traktowanego głównie jako zjawisko kulturowe w dziedzinie rzemiosła. Jako przedmioty codziennego użytku tekstylia są wykorzystywane przez odbiorców z różnych kultur i środowisk społecznych. Zespół projektu TEXTILE mógł zatem dzielić się współczesnymi problemami z dziedziny nauki i kultury, a także prowadzić debaty z większą grupą osób zainteresowanych kulturą materialną oraz sztuką użytkową i sztukami pięknymi. Informacje o prowadzonych pracach i ich wynikach dotarły również do projektantów i architektów. Zespół badaczy napisał i opublikował kilka monografii i rozpraw, a także liczne artykuły. Zorganizowane konferencje, warsztaty, spotkania ekspertów, wycieczki, pobyty badawcze i prezentacje gościnne pomogły w stworzeniu kilku sieci i platform wymiany. Pomoże to we wzmocnieniu dialogu naukowego i kompetencji społecznych w ramach interdyscyplinarnego środowiska badawczego. Ogólnie wyniki projektu stanowiły postęp w kierunku ustanowienia historii sztuki tekstylnej jako dyscypliny akademickiej, a także zbliżyły sztukę i historię architektury do powszechnej historii obrazów, środków przekazu i artefaktów.
Słowa kluczowe
Tekstylia, sztuka, architektura, historia architektoniczna, kulturowy
