Przodkowie kręgowców pomagają wyjaśnić działanie układów bioregulacji
Lancetnik (Branchiostoma lanceolatum) jest morskim organizmem modelowym, na którym bada się rozwój bezkręgowców. Lancetnik jest najbliższym dostępnym zamiennikiem bezkręgowych przodków kręgowców. Jego plan ciała i genom przypominają kręgowca, lecz są prostsze. Celem projektu AMPHIOXUSNOS (Study of nitric oxide synthase in amphioxus) było zbadanie wzorca ekspresji i regulacji trzech różnych syntaz tlenku azotu (NOS) u B. lanceolatum, aby ustalić ich funkcje u przodków organizmów kręgowych. Tlenek azotu (NO) jest rozpuszczalnym i silnie reaktywnym gazem wytwarzanym przez enzymy z rodziny NOS na drodze konwersji L-argininy, aminokwasu wykorzystywanego do biosyntezy białek. NO jest niezbędny do wielu funkcji fizjologicznych i jest prawdopodobnie najstarszym układem regulującym fizjologię zwierzęcia. Porównanie roli NO/NOS u różnych zwierząt modelowych może dostarczyć bezcennej wiedzy o nieznanych dotąd funkcjach i poszerzyć wiedzę o znaczeniu NOS zarówno w stanach fizjologicznych, jak i patologicznych u ludzi. W tym celu, na potrzeby projektu AMPHIOXUSNOS założono jednostkę w ramach instytutu badawczego Stazione Zoologica Anton Dorn w Neapolu (Włochy), aby prowadzić badania na lancetniku. Instytut jest laboratorium badawczym biologii morskiej z dużym doświadczeniem w badaniach nad embriologią i ewolucją. Dostępność żywych osobników dorosłych i embrionów lancetnika w ośrodku jest ważnym etapem na drodze do sukcesu projektu AMPHIOXUSNOS. W pomieszczeniach hodowlanych można trzymać liczne lancetniki, symulując ich pierwotne środowisko: miękkie osady w płytkim morzu. Istnieje nadzieja, że w niedalekiej przyszłości jednostka rozwinie się, umożliwiając hodowlę tysięcy osobników dorosłych w licznych zbiornikach. Będą one dzielone według źródła pozyskania i statusu gonad, co zapewni dużą liczbę embrionów na różnych stadiach rozwoju.
