Solidne partnerstwo przyspiesza rozwój badań w dziedzinie fizyki hadronów
Wnętrze jądra każdego atomu zawiera nie tylko protony i neutrony — można w nich znaleźć wiele silnie oddziałujących cząstek, zwanych kwarkami. Kwarki nie są tylko częściami hadronów lub częściami z frakcyjnym ładunkiem elektrycznym. Posiadają swoją własną unikalną właściwość — kolor. Kwarki mają kolor, ale hadrony są obojętne pod względem koloru, tak jak elektrycznie obojętne atomy zbudowane z ich elektrycznie naładowanych części składowych. Właściwości hadronów w próżni są dziś znane dzięki pomiarom doświadczalnym i badaniom teoretycznym. Jednak badacze nadal próbują ustalić, co się stanie, gdy znajdą się one w ciepłym i zagęszczonym otoczeniu. Nad tym pytaniem zastanawiał się również zespół finansowanego ze środków UE projektu HADRONPHYSICS3 (Study of strongly interacting matter). W tym nowym przedsięwzięciu wykorzystano wyniki inicjatywy badawczej, która rozpoczęła się w styczniu 2004 r., gdy uruchomiono pierwszy projekt HADRONPHYSICS. Po zakończeniu dwóch kolejnych projektów nadal pracowano nad udoskonaleniem pięciu nowoczesnych głównych ośrodków badawczych w Europie, w tym centrum Cooler Synchrotron (COSY) oraz centrum Mainz Microtron (MAMI) z siedzibą w Niemczech. Ponadto zaplanowano działania w ramach sieci, aby ułatwić współpracę pomiędzy badaczami doświadczalnymi i teoretycznymi. Wspólnie badali oni strukturę nukleonów i właściwości plazmy kwarkowo-gluonowej w ramach podstawowej teorii silnego oddziaływania, chromodynamiki kwantowej. W tym celu opracowano nowe techniki obliczeniowe. Aby zwiększyć potencjał odkrywczy naukowców, zainicjowano szereg wspólnych działań badawczych w celu przeanalizowania technologicznych aspektów obecnych i przyszłych doświadczeń. Wynikiem tych działań było skonstruowanie detektorów o wysokiej wydajności, opracowanie spolaryzowanych i niespolaryzowanych wiązek, a także udoskonalenie technik analizy danych. Celem prac prowadzonych w ramach projektu HADRONPHYSICS3 była budowa instalacji do badań nad antyprotonami i jonami (ang. Facility for Antiproton and Ion Research — FAIR) w Niemczech. Ten innowacyjny akcelerator będzie odpowiednio wyposażony do prowadzenia badań z zakresu fizyki hadronów i fizyki jądrowej. Co ważne, wyniki projektu zagwarantowały kolejnemu pokoleniu naukowców wiodącą pozycję europejskich ośrodków badawczych w tych dziedzinach.
Słowa kluczowe
Fizyka hadronów, infrastruktura badawcza, silnie oddziałująca materia, kwarki, HADRONPHYSICS3
