Ewolucja hierarchii społecznej i politycznej w średniowiecznej Europie
Projekt RANK (The formation and visualisation of the social and political order of princes in late medieval Europe. A comparative study between the Empire and England) badał tworzenie się arystokracji w Europie w późnym średniowieczu. Historycy zajmujący się różnymi dziedzinami postrzegają hierarchię jako narzędzie do analizy procesów różnicowania społecznego i konfiguracji porządku społeczno-politycznego w społeczeństwach o strukturze hierarchicznej. Hierarchię można określić na poziomie zbiorczym, ale również jako relację hierarchiczną określającą różnice i nierówności. Aspekty mające wpływ na hierarchię mogą się zmieniać w czasie i różnią się pomiędzy różnymi porządkami społeczno-ekonomicznymi. Badania wykazały, że Cesarstwo, Anglia oraz Francja miały własny system hierarchii zależny od panującego władcy. Hierarchia na poziomie europejskim wykształciła się dopiero w XV wieku po decyzji podjętej na soborach w Bazylei i Konstancji. W Anglii i Cesarstwie w większości występowały te same czynniki określające hierarchię, jednak utrzymywały się pewne różnice co do wagi poszczególnych czynników, np. służby wojskowej czy pokrewieństwa z królem. Pieniądze nie były istotnym czynnikiem, chyba że służyły demonstracji splendoru lub hojności. Mimo że w obu rejonach występowały procesy różnicowania arystokracji, indywidualne stopnie miały większe znaczenie w Anglii niż w Cesarstwie. Wynikało to głównie z wzorców dziedziczenia, które faworyzowały pierworództwo w Anglii, zaś w rodzinach książęcych Cesarstwa dziedziczenie następowało poprzez podział pomiędzy braci. Ponadto, istniały różne koncepcje odnośnie do tego, kto reprezentował królestwo. Do końca XIII wieku była to odpowiedzialność cesarza i książąt cesarskich, ale sytuacja uległa zmianie po pojawieniu się elektorów, którzy reprezentowali Cesarstwo wraz z cesarzem. Z kolei w XIV wieku hierarchia arystokratyczna wpłynęła na tworzenie się izb politycznych. W Anglii pojawienie się parlamentu skupiło razem arystokrację oraz przedstawicieli szlachty i gmin, którzy odegrali kluczową rolę w tworzeniu się porządku społeczno-politycznego. W przypadku członków izby zwanej później Izbą Lordów pojęcie "równego rangą" uformowało się pod wpływem utworzenia izby zwanej później Izbą Gmin i nie uwzględnia różnych stopni hierarchii. W wyniku tego grupy wpływów politycznych rozwijały zgodnie z podziałem izb parlamentu, a nie według różnic w hierarchii wyższej arystokracji.
Słowa kluczowe
Średniowieczna Europa, społeczeństwa hierarchiczne, średniowiecze, arystokracja, zróżnicowanie społeczne, porządek społeczno-polityczny