Ekstrakcja niklu ze złóż laterytowych
Lateryty zawierające nikiel powstają w miejscach narażenia skał ultrazasadowych na tropikalne warunki pogodowe. Stosunkowo wysokie temperatury i obfite opady powodują niszczenie minerałów zawierających nikiel, oliwinu i serpentynu, a także ługowanie krzemu i magnezu. W efekcie dochodzi do akumulacji żelaza i niklu oraz mniej ruchliwych pierwiastków, a także osadzania się tlenku żelaza. Ługowanie z hałdy laterytów zawierających nikiel zostało zaproponowane po raz pierwszy w latach 70. XX w. przez naukowców, którzy osiągnęli wydajność odzyskiwania niklu na poziomie ponad 80% z próbek laterytu zebranych w Grecji. W ostatnim czasie uczestnicy projektu NICAL (Atmospheric heap-leaching to solve nickel laterite processing problems) przeprowadzili prace rozwojowe, polegające na zastosowaniu tej metody do złóż w Çaldağ w Turcji. Projekt NICAL został sfinansowany ze środków programu Partnerstwa i współpracy środowisk akademickich i przemysłowych (IAPP) Marie Curie. Jego głównym celem było wykorzystanie doświadczeń zgromadzonych w Çaldağ do przeprowadzenia serii eksperymentów mineralogicznych, które umożliwiłyby scharakteryzowanie typów rudy. Uczeni wykorzystali testy ługowania w różnych europejskich złożach, w tym laterytowego złoża niklu Bitincke w Albanii. Dokładniej mówiąc, badania mineralogiczne oparto na technikach rentgenowskich, umożliwiających szacowanie zawartości niklu w różnych fazach minerałów. Eksperymenty przeprowadzone w małej skali pozwoliły na uchwycenie początkowego rozkładu zawierających nikiel faz minerałów. W kolumnach ługujących uczeni obserwowali przejściowe fazy minerałów, których nie dało się rozpoznać przy pomocy testów zbiorczych. Zespół NICAL połączył też fluorescencyjną metodę rentgenowską z analizą metodą dyfrakcji rentgenowskiej, aby opracować nowe narzędzia mineralogiczne służące do rutynowego badania słabo poznanych złóż laterytowych niklu. Ich ulepszone funkcje zostały potwierdzone zarówno w dużych laboratoriach, jak i w terenie. Ponieważ zawartość niklu w złożach laterytowych jest stosunkowo niska, techniki jego odzyskiwania z takich złóż muszą być ekonomiczne i wydajne. Ługowanie na hałdzie jest powszechnie stosowane do niskiej klasy rud miedzi i złota ze względu na niskie koszty. Zgromadzona przez lata wiedza na temat takich metod eksploatacji złóż miedzi i złota stała się inspiracją dla realizacji projektu NICAL. Atmosferyczne ługowanie na hałdzie nie wymaga stosowania technologii autoklawu, dzięki czemu jest znacznie mniej kosztowne. Proces ten wymaga jednak wciąż znacznego udoskonalenia infrastruktury.
Słowa kluczowe
Nikiel, gatunki rudy, ługowanie z hałd, lateryty niklu, NICAL, mineralogiczne
