Niemiecki nacjonalizm zakorzeniony w historiografii wielkiej wędrówki ludów
Według historiograficznego motywu "Völkerwanderung" (wędrówki ludów) plemiona germańskie, na przykład Goci, Wandalowie czy Longobardowie, podbijali i kolonizowali kolejne obszary Europy między końcem III i połową VI w. n.e. doprowadzając do upadku Cesarstwa Rzymskiego. Założenie, że współcześni Niemcy odziedziczyli waleczne cechy po swoich barbarzyńskich przodkach, kształtowało dziewiętnasto- i dwudziestowieczny nacjonalizm. Mimo odrzucenia przez współczesną naukę, narracja Völkerwanderung utrzymuje się w popularnej historiografii i nadal wpływa na opinię publiczną na temat późnego antyku i wczesnego średniowiecza. W ramach finansowanego ze środków UE projektu MIGRATIO GENTIUM (The 'Germanic Völkerwanderung' in early modern thought. Origins and developments of a historiographical master narrative, 1500-1830) badano początki toposu Völkerwanderung. Uczeni przeanalizowali historię pojęcia Völkerwanderung jako motywu historiograficznego, dzieląc ją na trzy okresy: pojawienie się w dyskursie naukowym "migratio gentium" (ok. 1557-1610 r.), zwrócenie się ku koncepcjom niezmiennego terytorium (XVII w.) oraz okres intensyfikacji periodyzacji i problematyzacji (XVIII w.). Wyniki badania wskazują, że między wiekiem XVI i XVIII miało miejsce stopniowe przejście od opisowej, skoncentrowanej na wydarzeniach historiografii narracyjnej do coraz bardziej teoretycznego, opartego na modelach rozumienia wędrówek ludów. Dziewiętnastowieczny nacjonalizm narzucił bardziej uproszczoną i patriotyczną narrację na temat Völkerwanderung, którą można było wykorzystać w budowaniu niemieckiej tożsamości narodowej.
