Alternatywny szlak handlowy w Dolinie Nilu
Ceramika importowana ze wschodniego regionu Morza Śródziemnego do wschodniego Fajum w Egipcie w późnej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza (ok. 1500-1000 r. p.n.e.) znajduje się w kilku zbiorach muzealnych. Obiekty zostały odkryte przez brytyjskich archeologów między rokiem 1880 a 1930. Naukowcy uczestniczący w finansowanym ze środków UE projekcie TRADES (Trade roads in ancient deserts: An Egyptian case study. The unrecognized Late Bronze Age commercial route between Mediterranean and Middle Egypt) przejrzeli zbiory muzealne, aby uzyskać wszystkie niezbędne dane na temat importowanych i egipskich materiałów. Zbadano 531 przedmiotów i sklasyfikowano je według wielu różnych atrybutów, takich jak miejsce odkrycia, aktualna lokalizacja, numer katalogowy, wymiary, opis, materiał, obróbka powierzchni i stopień zachowania. Przygotowano też rysunki obiektów i sfotografowano je. Wszystkie niezbędne informacje znajdują się w dwóch bazach danych. Uczestnicy projektu TRADES chcieli potwierdzić istnienie lądowych szlaków handlowych między Fajum a egipską częścią Pustyni Libijskiej. W tym celu wykorzystano wielospektralne zdjęcia wykonane przez satelitę Landsat 8 oraz zdjęcie całego obszaru o wysokiej rozdzielczości 25k, wykonane przez satelitę Worldview 2. Znaleziono ślady szlaku między Bahrijją a Fajum, gdzie przecinał on egipski płaskowyż wapienny. Widoczne ślady odpowiadają historycznie potwierdzonemu przebiegowi szlaku, wychodzącego z Al-Bahrijja na północnym wschodzie niziny Bahrijja, kierujące się na północny-wschód w stronę Wadi-Rajan i docierającego do Fajum. Sugeruje to, że szlak ten miał bardzo starych poprzedników. Wyniki badania potwierdzają istnienie starożytnego szlaku lądowego łączącego region Fajum, będący naturalnym przyczółkiem na Pustyni Libijskiej, z pozostałymi oazami. Dane zgromadzone w projekcie pozwalają na bardziej szczegółowe badanie tego terenu. Wnoszą też istotny wkład w debatę naukową na temat archeologii pustynnej oraz lądowych szlaków handlowych w egipskiej części Pustyni Libijskiej.
Słowa kluczowe
Handel, wschodni region Morza Śródziemnego, Pustynia Libijska, późna epoka brązu, Fajum, archeologia
