Mapowanie zużycia wody przez cywilizację doliny Indusu Archeologia cywilizacji doliny Indusu plasuje się w krajobrazie, który zmieniał się przez wiele stuleci od 1900 roku p.n.e. Badacze rzucili więcej światła na powiązanie pomiędzy osadami założonymi przez starożytne populacje a złożoną hydrologią równiny zalewowej w stanie Pendżab. Społeczeństwo © PANKAJ N JOSHI, Shutterstock Cywilizacja doliny Indusu rozciągała się na dużym obszarze obecnego Pakistanu i północno-zachodniej części Indii. Jest ona interesująca dla badaczy, ponieważ zapewnia dowody na powstawanie wczesnych osad rolniczych około 6 000 lat p.n.e. i dużych ośrodków miejskich około 2600 roku p.n.e. Wydaje się, że te osady były zamieszkane do około 1900 roku p.n.e. z którego to okresu zachowały się ślady wskazujące na deurbanizację i rosnącą liczbę osad rolniczych. Setki lat później duże osady miejskie zakładano w nowych lokalizacjach na tych rozległych równinach. „Taki kierunek rozwoju pozostawił bogate, jednak niezwykle złożone pozostałości archeologiczne oraz wiele pytań, na które próbują odpowiedzieć archeolodzy”, opowiada koordynator projektu WaMStrin, Arnau Garcia. „Dlaczego pojawiła się urbanizacja? Które czynniki – w tym zmiany sieci rzek i klimatu – przyczyniły się do upadku miast? W jaki sposób późniejsi mieszkańcy przekształcili krajobraz, a tym samym pozostałości archeologiczne z poprzednich okresów?” Udzielenie odpowiedzi na te pytania może rzucić więcej światła na dziedzictwo kulturowe, praktyki rolnicze oraz bioróżnorodność dorzecza Indusu. Twórcy finansowanego przez UE projektu WaMStrin zbadali, w jaki sposób ludzkie zurbanizowane społeczeństwa wykorzystywały zmienne środowiska rzeczne w południowej części stanu Pendżab w Pakistanie. Badacze z projektu WaMStrin przyjęli długofalową perspektywę, analizując interakcje między ludźmi a środowiskiem i badając, jak ta długa historia wpisuje się w dzisiejszą rzeczywistość. Naukowcy współpracowali z interdyscyplinarnym zespołem badaczy, do którego należeli archeolodzy, sedymentolodzy oraz geolodzy koncentrujący się na dokumentowaniu i interpretowaniu pozostałości materiałowych dawnych społeczeństw. Projekt WaMStrin skupił się w szczególności na ludzkim osadnictwie oraz zmieniającej się sieci hydrologicznej w dorzeczu Indusu w pakistańskim stanie Pendżab. Omawiane badanie przeprowadzono dzięki wsparciu z działania „Maria Skłodowska-Curie”. Rejestrowanie lepszych danych archeologicznych „Pracując nad tym projektem, postanowiliśmy przyczynić się do wsparcia zmagań z fragmentarycznymi danymi spowodowanych zwykłymi ograniczeniami czasoprzestrzennymi archeologicznej pracy w terenie oraz niższą rozdzielczością danych z teledetekcji”, zauważa Garcia. Badacze opracowali projekt WaMStrin w oparciu o badania obrazów satelitarnych w wysokiej rozdzielczości oraz materiałów kartograficznych. Zastosowali w tym celu techniki ujawniające ślady archeologiczne pomimo zmian w krajobrazie. Naukowcy wykorzystali historyczną kartografię, obrazy satelitarne oraz archeologiczne bazy danych, by zrekonstruować historyczną sieć rzek. Dodatkowo zbadali długoterminowe wzorce osadnictwa na równinach aluwialnych w Pendżabie. Przetestowali oni pewne zautomatyzowane metody oparte na uczeniu maszynowym, by pozyskać informacje z danych. Teraz mają nadzieję dopracować tę technikę na potrzeby przyszłych zastosowań. Mapowanie starożytnej przeszłości Zespół stworzył mapę paleokanałów będących częścią dawnych systemów rzecznych. Na potrzeby tej mapy badacze połączyli dane z teledetekcji o wysokiej rozdzielczości, techniki ulepszania obrazów oraz historyczną kartografię, aby stworzyć szczegółową mapę kanałów reliktowych. Badacze z projektu WaMStrin wykorzystali też geostatystykę, analizę sieciową oraz analizę krajobrazu, aby lepiej zrozumieć wpływ zmian w dostępie do wody na różne kultury zamieszkujące dolinę Indusu. Przyszłość mapowania przeszłości Zespół projektu WaMStrin ma nadzieję, że utworzone przez niego mapy zostaną wykorzystane przez inne zespoły badawcze w pracy nad zarządzaniem dziedzictwem kulturowym. Badacze planują połączyć swoje osiągnięcia z wynikami pracy zespołu z Instytutu Badań Archeologicznych im. McDonalda przy Uniwersytecie w Cambridge w Zjednoczonym Królestwie, aby prowadzić dalsze badania w Azji Południowej na większą skalę. Słowa kluczowe WaMStrin, archeologiczny, krajobraz, woda, urbanizacja, cywilizacja doliny Indusu, Azja Południowa
