Korzyści z jagód
Wiadomo, że jagody są dobre dla zdrowia i samopoczucia, a wiele z nich znajduje zastosowanie w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym. Jednakże wielu badaczy uważa, że to zaledwie czubek góry lodowej i że prawdziwy potencjał jagód jest mocno niedoceniany. W owocach jagodowych występują złożone molekuły i związki, z których tylko niektóre przynoszą rzeczywiste korzyści dla zdrowia. Jedzenie jagód może więc nie być wystarczającym sposobem na poprawę stanu zdrowia. Aby uchronić wszystkich przed ryzykiem bólu brzucha, badacze z finansowanego przez UE projektu BACHBERRY opracowali metodę systematycznej identyfikacji i produkcji molekuł z jagód, które mają korzystny wpływ na zdrowie. Według naukowców wiele z tych molekuł może potencjalnie zapobiegać takim chorobom, jak pląsawica Huntingtona i choroba Alzheimera. Ponadto dzięki innowacyjnym metodom stworzonym w ramach projektu BACHBERRY europejski bioprzemysł będzie z większą pewnością i mniejszymi kosztami wykorzystywać ukryte korzyści jagód w produktach żywnościowych i farmaceutycznych. "Identyfikacja żądanych związków i wytwarzanie ich w laboratorium są teraz tańsze i łatwiejsze, niż uprawy setek gatunków jagód w terenie", deklaruje koordynator projektu Alexey Dudnik. "Wykorzystanie bioreaktora pozwala uniknąć takich problemów, jak zależna od pór roku dostępność jagód, oraz zastosować bardziej przyjazne środowisku procedury ekstrakcji". Protokół pracy z jagodami W projekcie BACHBERRY powstał protokół pracy do odkrywania i zrównoważonego wytwarzania nowych związków fenolowych, które można wykorzystać w takich sektorach, jak medycyna oraz produkcja odżywek, żywności i kosmetyków. Aby utworzyć ten protokół pracy, rozpoczęto od pozyskania jagód różnych gatunków z całego świata: łącznie 113, w tym pochodzących z Rosji, Chile i Chin. Następnie przeprowadzono badania przesiewowe i wybrano 28 jagód o najbardziej obiecujących właściwościach. "Wybraliśmy te jagody, ponieważ miały największą różnorodność bioaktywnych związków fenolowych, molekuł na bazie węglowodorów, wytwarzanych przez rośliny i mikroorganizmy, które odgrywają kluczową rolę w zwalczaniu chorób lub służą jako barwniki", dodał Dudnik. Następnie przetestowano ekstrakty z jagód na drożdżach będących modelami chorób człowieka, przy czym szereg wykazało bardzo obiecujące właściwości w zwalczaniu choroby Alzheimera, pląsawicy Huntingtona, SLA, cukrzycy typu II i nowotworów złośliwych. Inne miały działanie przeciwbakteryjne. "Pracowaliśmy na przykład nad produkcją bakteryjnej fizetyny, o której wiadomo, że obniża ryzyko choroby Alzheimera oraz łagodzi skutki cukrzycy u myszy", opowiada Dudnik. "Wprawdzie związek ten występuje w truskawkach, ale aby uzyskać jego odpowiednią dawkę, trzeba byłoby jeść 37 truskawek dziennie!". Korzyści z jagód w skali przemysłowej Ostatnim etapem było zaprojektowanie i skonstruowanie bakteryjnych fabryk do produkcji wybranych, wysoko oczyszczonych, bioaktywnych związków fenolowych w bioreaktorach, co jest niezbędne do późniejszego wdrożenia ich do produkcji przemysłowej. "Wprawdzie kontynuujemy prace odkrywcze, postanowiliśmy jednak skoncentrować się na produkcji resweratrolu, który jest modelowym związkiem fenolowym występującym w borówkach, malinach, winogronach i winie", wyjaśnia Dudnik. "Związek ten jest silnym przeciwutleniaczem, a wiele badań potwierdziło rolę regularnego spożycia czerwonego wina w tzw. paradoksie francuskim, czyli zjawisku mniejszej zachorowalności Francuzów na choroby serca, niż oczekiwana w związku z dietą wysokotłuszczową. Gdy to się udało, wykorzystaliśmy uzyskaną wiedzę do produkcji jednego z nowo odkrytych w projekcie związków bioaktywnych". Dzięki projektowi BACHBERRY możliwe jest obecnie identyfikowanie wartościowych związków bioaktywnych, które można wykorzystać w produktach z różnych sektorów. "Stworzyliśmy nowe, innowacyjne narzędzia do wykorzystania pełnego potencjału związków fenolowych w jagodach oraz udoskonalenia produkcji biotechnologicznej tych związków na dużą skalę", podsumowuje Dudnik. "Z powodzeniem przezwyciężyliśmy ważne bariery naukowe i technologiczne w tworzeniu wydajnych protokołów pracy, które przemysł może wykorzystać do systematycznego przechodzenia od bioposzukiwań do bioprodukcji.
Słowa kluczowe
BACHBERRY, bioprzemysł, bioaktywne związki fenolowe, fenole, resweratrol, korzyści zdrowotne, protokół pracy
