Złożone aspekty komunikacji werbalnej
Większość dotychczasowych badań nad przetwarzaniem języka prowadzonych było w odniesieniu do produkcji języka i rozumienia języka jako oddzielnych procesów. Uczestnicy projektu LAJA (Language and joint action) postanowili pogłębić wiedzę na temat przetwarzania języka podczas rozmowy. Badano, jaką rolę pełni przewidywanie i monitorowanie — dwa fundamentalne procesy wpływające na każde efektywne wspólne działanie — w komunikacji werbalnej. Uczeni sformułowali dwa pytania w tym zakresie: "Co przewidujemy na podstawie wypowiedzi drugiej osoby?" oraz "W jaki sposób procesy monitorowania uczestniczą w działaniach werbalnych?". Aby odpowiedzieć na pierwsze z powyższych pytań, przeprowadzono trzy eksperymenty. Jeden z nich wykazał, że zaangażowanie produkcji języka w określone zadania dotyczące mówienia i słuchania powoduje modulowanie reakcji mózgu. Drugie doświadczenie, analizujące procesy predykcyjne w obecności rozmówcy, dowiodło, że interakcja z inną osobą wpływa na to, jak antycypujemy jej wypowiedź. W trzecim eksperymencie badano, w jaki sposób podobieństwo zadań zmienia procesy predykcyjne. Uczestnicy inicjatywy LAJA ustalili, że wpływ na reakcje uczestników ma reakcja ich partnerów. Oznacza to ułatwienie dla uczestników wykonujących zadania fonologiczne, ale nie tych wykonujących zadania semantyczne. Choć modele produkcji mowy zakładają, że przetwarzanie semantyczne zachodzi wcześniej niż przetwarzanie fonologiczne, wyniki omawianego badania wskazują, iż współreprezentacja zadań zachodzi tylko wówczas, gdy reprezentacja zadania drugiej osoby nie zakłóca aktualnego zadania. Aby odpowiedzieć na drugie z pytań, uczeni zbadali, czy ślady w mózgu powiązane z wykrywaniem błędów występują w podobny sposób w przypadku błędów własnych co błędów drugiej osoby. Wyniki badania wskazują, że reakcje mózgu (zarejestrowane przy pomocy elektroencefalografii) były podobnie modulowane w przypadku obu rodzajów błędów. Ponadto, testy dowiodły, że tylko własne błędy wywołują elektryczne zmiany przed powstaniem błędu. Potwierdza to istnienie wewnętrznego mechanizmu monitorowania mowy, który wykrywa błędy, zanim jeszcze zostaną wypowiedziane. Wyniki czterech eksperymentów dostarczają danych potwierdzających, w jaki sposób przetwarzanie języka jest modulowane podczas interakcji werbalnej, przyczyniając się do lepszego zrozumienia języka jako wspólnego działania. Ponieważ we współczesnym świecie internetu spotkania twarzą w twarz stają się coraz rzadsze, ważne jest, aby zrozumieć, w jaki sposób interakcje kształtują procesy poznawcze uruchamiane przez ludzi w kontekstach społecznych.
Słowa kluczowe
Komunikacja werbalna, rozmowa, język, wspólne działanie, przetwarzanie języka, LAJA
