Bardziej przyjazne dla środowiska automaty do sprzedaży dzięki zastosowaniu inteligentnych urządzeń
Do końca tego dziesięciolecia wszystkie automaty do sprzedaży zimnych napojów i innych schłodzonych produktów spożywczych będą musiały wykorzystywać przyjazne dla środowiska gazy chłodnicze. Zespół projektu EXPAND opracował innowacyjny zawór rozprężny pozwalający na wyeliminowanie szkodliwej dla środowiska technologii chłodniczej opartej na HFC (fluorowęglowodorze), która nadal dominuje w branży automatów do sprzedaży w Europie. Opracowane urządzenie, które jest regulowane elektronicznie za pomocą specjalnego oprogramowania, sprawia, że automaty do sprzedaży są bardziej energooszczędne. "Branża musi już teraz przejść na stosowanie bardziej naturalnych gazów, ponieważ najpowszechniej stosowane chłodziwa oparte HFC przyczyniają się do globalnego ocieplenia", mówi David Irvine, członek konsorcjum z Europejskiego Stowarzyszenia Vendingu (EVA) w Brukseli. Nowe unijne przepisy zakazujące stosowania dwóch czynników chłodniczych powszechnie używanych w branży automatów do sprzedaży wkrótce wejdą w życie: HFC-R404A będzie zakazany od 2020 r., a HFC-R134A od 2022 r. "Gdy rozpoczynaliśmy projekt EXPAND w 2013 r. na rynku nie były dostępne żadne urządzenia wykorzystujące gazy naturalne jako czynniki chłodnicze, które producenci automatów do sprzedaży mogliby stosować", wyjaśnia Irvine. "Musieliśmy zaczynać od zera. Celem projektu EXPAND było opracowanie gotowego prototypu dla branży automatów do sprzedaży". "Automaty do sprzedaży w Japonii wykorzystują już gazy naturalne, jednak różnią się one od automatów stosowanych w Europie, podobnie jak automaty amerykańskie, zatem istniejąca przyjazna dla środowiska technologia nie może zostać po prostu zaimportowana", mówi. Wycofanie HFC Opracowany innowacyjny zawór rozprężny, którego prototyp jest już prawie gotowy, został przetestowany w ramach projektu przez grupę MŚP — może on wykorzystywać dwutlenek węgla lub węglowodory, dzięki czemu nadaje się do stosowania w różnych małych komercyjnych układach chłodzenia. Układy chłodzenia w małych automatach do sprzedaży zazwyczaj opierają się na układzie kapilar pracujących pod stałym obciążeniem. "Zawór rozprężny sterujący przepływem czynnika chłodniczego i regulujący ciśnienie, pod wpływem którego zmienia się stan czynnika z ciekłego na gazowy, jest jednak znacznie bardziej wydajny, ponieważ przystosowuje się do szerszego zakresu warunków temperatury otoczenia", wyjaśnia Irvine. "Małe automaty do sprzedaży nie posiadają takich rozwiązań", mówi Irvine. Istniejące zawory rozprężne są drogie, mało wydajne i przeznaczone do znacznie większych, przemysłowych systemów chłodniczych. Zawór opracowany przez zespół projektu EXPAND posiada inną ważną zaletę, która jest tym bardziej istotna w momencie wchodzenia w życie systemu oznakowania energetycznego zbliżonego do systemu stosowanego w przypadku chłodziarek domowych. Wyniki testów urządzenia w automatach do sprzedaży w warunkach laboratoryjnych wykazały potencjalne zmniejszenie zużycia energii o 20%. Inteligentny sterownik, zaprojektowany przez bułgarską firmę informatyczną InRay Solutions, steruje elektronicznie otwieraniem i zamykaniem zaworu. W przeciwieństwie do starego systemu kapilarnego zawór można optymalnie dostosować do zmieniających się warunków. "Właśnie na tym polega oszczędność energii", mówi Irvine. Jest to bardzo istotne, ponieważ automaty do sprzedaży zużywają więcej energii niż inne przemysłowe moduły chłodnicze — są często otwierane w celu uzupełnienia zapasów, a wtedy do układu przedostaje się ciepłe powietrze. Gotowy prototyp Gotowy prototyp, który zawiera inteligentny sterownik, zostanie zaprezentowany producentom przez stowarzyszenie EVA na początku 2017 r. — producenci będą mieli możliwość przetestowania własnych automatów, co pozwoli na wprowadzenie drobnych zmian w celu dostosowania urządzenia. "Wtedy nic już nie będzie stało na przeszkodzie do rozpoczęcia produkcji w 2017 r.", mówi Irvine. Zawór rozprężny może być wytwarzany przy wykorzystaniu tanich technik, które nie wymagają znacznych inwestycji w systemy produkcyjne i oprzyrządowanie", dodaje. Dzięki temu nadaje się on do produkcji na małą lub średnią skalę, a w wielu przypadkach zmodernizowany moduł chłodzący wyposażony w zawór może zostać zainstalowany w istniejących automatach. Według stowarzyszenia EVA, w którego skład wchodzi 13 stowarzyszeń krajowych reprezentujących małe i średnie przedsiębiorstwa wytwarzające komponenty dla branży automatów do sprzedaży oraz dostarczające napoje i przekąski do automatów, każdego roku na rynek europejski wprowadzanych jest 1,2 mln automatów komercyjnych. Oczekuje się, że liczba ta wzrośnie do 1,6 mln do 2025 r.
Słowa kluczowe
EXPAND, automaty do sprzedaży, chłodzenie, zawór rozprężny, oszczędność energii, wydajność energetyczna
