Podejrzeliśmy burzliwe serce galaktyk
Najbardziej masywne czarne dziury w naszych wszechświecie są otoczone grubymi dyskami pyłu i gazu. Ten materiał w kształcie torusa zasila rosnące czarne dziury ukryte w środku, których nie można było zobaczyć. Do niedawna nie dysponowaliśmy teleskopami, które mogłyby nam przybliżyć obraz niektórych z tych torusów. Jednakże, przy użyciu Wielkiego Teleskopu Kanaryjskiego (GCT) o średnicy lustra 10,4 m astronomowie byli w stanie obserwować światło z tych gęstych chmur pyłu. W ramach finansowanego ze środków UE projektu FEEDING & HIDING AGN (Feeding and hiding the monster: Triggering and obscuring the central engine of active galaxies) udało im się wskazać źródła promieniowania podczerwonego. Astronomowie wykorzystali zarówno dane średniej podczerwieni, jak i dalekiej podczerwieni uzyskane przez CanariCam. Podczas badania FEEDING & HIDING AGN uzyskano wgląd w głąb ponad 100 galaktyk aktywnych (AGN) oraz przeanalizowano szeroki zakres poziomów aktywności i mocy promieniowania. Następnie astronomowie połączyli dane GCT z obserwacjami Kosmicznego Obserwatorium Herschela, aby potwierdzić, że AGN różnej mocy promieniowania są napędzane przez różne mechanizmy. Stwierdzono, że jasne AGN wywoływały interakcje galaktyczne, a niestabilności dysków były paliwem dla AGN małej jasności. Odsłonięcie AGN ukrytych za ultragrubymi torusami nie tylko rozwiązało dawny problem odpływu związanego z AGN w gęstym gazie molekularnym. Dało również naukowcom rzadką możliwość obserwowania, w jaki sposób pobliskie słabe galaktyki mogą bombardować je materiałem, dzięki czemu pomagają im zwiększać tempo powstawania gwiazd. Wyniki projektu FEEDING & HIDING AGN potwierdzają ujednolicony model AGN, według którego są one napędzane przez centralnie położone supermasywne czarne dziury. Różnice we właściwościach AGN są prawdopodobnie związane z linią wzroku astronomów obserwujących serce galaktyk.
Słowa kluczowe
Galaktyki, czarne dziury, Wielki Teleskop Kanaryjski, FEEDING & HIDING AGN, galaktyki aktywne
