Badania adenowirusa oraz jego kliniczne zastosowania
Adenowirusy to wirusy bez otoczki DNA, wykazujące się silnym tropizmem w stosunku do gospodarza, odpowiedzialnym za wiele objawów: od łagodnych infekcji po groźne dla życia choroby. Okazuje się również, że wirusy te przenoszą geny i dzięki swym właściwościom są narzędziem terapii nowotworowej. Finansowany z funduszy unijnych projekt ADVANCE (Adenoviruses as novel clinical treatments) miał na celu dostarczenie młodym naukowcom wyjątkowej szansy szkolenia z zakresu badań nad adenowirusami. W inicjatywie udział wzięły słynne znakomite międzynarodowe ośrodki badawcze, zajmujące się kluczowymi czynnikami biologii adenowirusów i ich zastosowaniem jako wektorów w chorobach nowotworowych i naczyniowo-sercowych oraz w szczepieniach. Działania badawcze miały na celu określenie biologii adenowirusów pochodzących od człowieka i całego rzędu naczelnych, jak również tropizm i migrację w komórkach docelowych gospodarza. Stosując różne typy komórek (ludzkie komórki nabłonkowe, komórki krwi, komórki dendrytyczne, makrofagi) naukowcy zbadali receptory i mechanizmy wnikania adenowirusów z wykorzystaniem ścieżek replikacji. Znaczny wysiłek zmierzał do opracowania kluczowych technologii służących do klinicznego przeniesienia adenowirusów Jako czynników onkolitycznych w leczeniu nowotworów. W tym kontekście naukowcy zbadali geny ułatwiające rozprzestrzenianie się adenowirusów w nowotworach i generowanie odpowiedzi odpornościowych przeciwko antygenom nowotworowym. Aby użyć adenowirusów w szczepionkach, naukowcy scharakteryzowali alternatywne serotypy jako wektory i wyjaśnili ścieżki przyłączania się i wnikania. Udało się także zbadać dalsze losy wektorów adenowirusowych, co przyczyniło się do zrozumienia ich właściwości in vivo, które można w przyszłości wykorzystać w modelach zwierzęcych i jako narzędzia kliniczne. Ponadto poprawiono użyteczność adenowirusów w terapii genowej układu sercowo-naczyniowego oraz opracowano innowacyjne podejście oparte na adenowirusach w medycynie weterynaryjnej. Ogólnie rzecz biorąc, badanie ADVANCE zaoferowało lepsze zrozumienie różnorodności, struktury i funkcji adenowirusa. Biorąc pod uwagę globalne społeczno-ekonomiczne obciążenia związane z nowotworami, chorobami zakaźnymi i chorobami układu sercowo-naczyniowego, wyniki projektu otwierają nowe drogi leczenia tych chorób i łagodzenia ich objawów. Pozytywne wyniki projektu stwarzają podstawy dalszej współpracy w zakresie badań związanych z adenowirusami.
Słowa kluczowe
Adenowirus, ADVANCE, receptory, czynniki onkolityczne, reakcja układu odpornościowego
