Współpraca przy tworzeniu największego na świecie radioteleskopu
Square Kilometre Array (SKA) to duży projekt budowy sieci radioteleskopów w Australii i Republice Południowej Afryki, którego realizacja ma rozpocząć się w 2018 roku. Budowa SKA będzie obejmowała dwa etapy, a stworzony radioteleskop będzie największym na świecie. Radioteleskop to typ anteny, która odbiera fale radiowe – rodzaj promieniowania elektromagnetycznego – ze źródeł astronomicznych. Informacje zebrane przez SKA mogą zrewolucjonizować nasze postrzeganie wszechświata. W pierwszej fazie budowy zostaną zamontowane odbiorniki fal radiowych o różnych częstotliwościach, w tym sieć odbiorników fal o średniej częstotliwości (SKA-MID) w Republice Południowej Afryki. W ramach finansowanego ze środków UE projektu MIDPREP (Preparing for MID-SKA receiving concepts in South-Africa) naukowcy z Holandii, Szwecji i RPA wspólnie dzielili się wiedzą na temat projektowania i budowy SKA-MID. W Europie nowe podejścia do radioastronomii, takie jak technologia sieci apertur, dostarczyły kluczowych informacji. Pomogą one w określeniu wymagań przyszłych radioteleskopów, takich jak SKA. Realizacja projektu MIDPREP rozpoczęła się na Mauritiusie we wrześniu 2013 roku na międzynarodowej konferencji AFRICON i specjalnej sesji, na której zostali przedstawieni wszyscy partnerzy. Do głównych celów tej inicjatywy należy promowanie wymiany wiedzy na temat koncepcji, projektów i wizji dotyczących SKA-MID oraz technologii odbierania fal. Innym założeniem inicjatywy było dzielenie się wiedzą w dziedzinie radiooptyki, kalibracji, technologii informacyjnych i komunikacyjnych oraz przetwarzania danych dla SKA-MID. W projekcie MIDPREP wzięły udział dwie europejskie i trzy południowoafrykańskie instytucje, a w wymianach uczestniczyło 82 naukowców i inżynierów. Aby ułatwić przekazywanie wyników wśród wszystkich partnerów i współpracowników uczestniczących w projekcie MIDPREP, trzykrotnie zorganizowano coroczne warsztaty. Zaobserwowano znaczące postępy we wszystkich dziedzinach, zarówno w odniesieniu do zamierzonych celów, jak i wymian personelu. Poprzez współpracę i intensyfikację działań angażujących podmioty z branży projekt MIDPREP umożliwił zgromadzenie odpowiedniej wiedzy potrzebnej do stworzenia SKA-MID. Umożliwił również sprawne przejście do kolejnego etapu budowy i nawiązanie długotrwałej współpracy między zainteresowanymi stronami.
Słowa kluczowe
Radioteleskop, Square Kilometre Array (SKA), sieć o średniej częstotliwości, MIDPREP, radioastronomia
