Wpływ zmian środowiskowych na systemy rzeczne
Liczba ludności na świecie stale rośnie, a skutki zmiany klimatu są coraz bardziej odczuwalne, dlatego naukowcy muszą dokładnie sprawdzić, jak te zjawiska oddziałują na systemy rzeczne. Uczestnicy projektu FLUMEN przeanalizowali ekologiczną i morfologiczną charakterystykę koryt rzecznych, badając procesy erozji, przenoszenia osadów i sedymentacji w zmiennych warunkach brzegowych zdefiniowanych w różnych scenariuszach zmian społeczno-gospodarczych i klimatycznych. Wpływ tych zmian na systemy rzeczne został sprawdzony w różnych skalach przestrzennych i czasowych, ze szczególnym uwzględnieniem koryt rzek i powiązanego systemu stokowego. Badacze przeanalizowali ewolucję systemów rzecznych w czasie oraz zasymulowali przyszłe scenariusze. Na potrzeby oceny ilościowej zachodzących procesów opracowano nowe, innowacyjne technologie bazujące na teledetekcji, fotografii powietrznej, systemach GPS oraz analizie statystycznej. Partnerzy projektu zapewnili też wspólną infrastrukturę do przechowywania danych środowiskowych pochodzących z badanych lokalizacji i zarządzania tymi danymi, tworząc bazę danych WebGIS dostępną za pośrednictwem strony internetowej projektu. Wybrano również szereg różnych metod analitycznych, a następnie zastosowano je do oceny dynamiki stoków i rzeki z uwzględnieniem spływu oraz bilansu rumowiska rzecznego. Zbudowany zestaw narzędzi został wykorzystany podczas badań terenowych oraz do opracowania modeli do monitorowania stokowych koryt rzecznych i zarządzania nimi. Zespół FLUMEN przeanalizował procesy stokowe, takie jak erozja gleby i obsunięcia się ziemi, w różnych systemach rzecznych Eurazji. Badania obejmowały górskie rzeki w Szwecji i na rosyjskiej Kamczatce, rzeki nizinne w Polsce oraz dorzecze jeziora Bajkał w Rosji, jak również systemy stokowe i małe zlewnie rzek we Włoszech i Rumunii. Naukowcy zidentyfikowali źródła osadów i opracowali mapy specyficzne dla poszczególnych zlewni, a także przeprowadzili ocenę ilościową każdego obszaru źródłowego na podstawie danych z systemów teledetekcji oraz innych danych GIS. Dane dotyczące przenoszenia osadów zostały użyte do określenia wpływu każdej zlewni oraz wyliczenia bilansu dostawy rumowiska. W ramach projektu FLUMEN udało się rozpowszechnić wiedzę na temat koryt rzecznych oraz opracować nowe podejścia i zastosować je w różnych środowiskach.
Słowa kluczowe
Systemy rzeczne, hydromorfologia, osady, zlewnia, FLUMEN
