Na drodze do bardziej zrównoważonych krajobrazów kulturowych
Krajobrazy kulturowe – kształtowane i pielęgnowane przez tysiąclecia przez ludzkość i jej działalność – łączą elementy środowiska przyrodniczego i kulturowego. Cechy fizyczne środowiska człowieka zmieniają się wraz z rozwojem struktur społecznych i ludzkiej wyobraźni. Ludzie dostrzegają i cenią środowisko, w którym żyją, jednocześnie oddziałując na nie, a nawet samodzielnie je tworząc. Od czasu przyjęcia Europejskiej Konwencji Krajobrazowej w 2000 roku zainteresowanie walorami i zagrożeniami dla tego typu krajobrazów stale rośnie. Uczestnicy finansowanego ze środków UE projektu HERCULES (Sustainable futures for Europe’s heritage in cultural landscapes: Tools for understanding, managing, and protecting landscape functions and values) zajęli się istniejącymi przeszkodami na drodze do zrównoważonego rozwoju krajobrazów kulturowych. Do przeszkód takich należą luki w wiedzy, brak świadomości co do wartości dodanych krajobrazów kulturowych oraz brak systemów wspomagających zarządzanie krajobrazami kulturowymi i tworzenie związanych z nimi polityk na wszystkich poziomach. Zespół HERCULES opracował więc innowacyjną, partycypacyjną procedurę metodologiczną, która pozwoli lepiej poznać kwestie dotyczące długoterminowego rozwoju i transformacji krajobrazów kulturowych. Mapy, modele i wskazówki w zakresie prowadzonej polityki na poziomie unijnym, zawarte w ośmiu studiach przypadku dotyczących krajobrazów z różnych miejsc w Europie, zostały uzupełnione o informacje pochodzące ze współpracy z lokalnymi społecznościami. W swojej pracy badacze wykorzystali najnowsze spostrzeżenia z dziedziny geografii, archeologii krajobrazu, ekologii (historycznej), antropologii i nauk informacyjnych. Dzięki ściślej współpracy z uczestnikami społecznych inicjatyw krajobrazowych zespół zidentyfikował sposoby wspomagania ochrony krajobrazów kulturowych w Europie. Trzy warsztaty na szczeblu UE usprawniły przepływ informacji oraz zgromadziły praktyków oraz przedstawicieli różnych europejskich instytucji, agencji rządowych, organizacji pozarządowych, przedsiębiorstw i uczelni. Zespół opracował wspólny program ramowy w zakresie krajobrazów kulturowych oraz mapy, które pozwolą ocenić stopień przekształceń krajobrazu, w tym zmiany sposobu użytkowania gruntów w skali paneuropejskiej, w ciągu ostatnich kilku dziesięcioleci. Wysnuto również szereg wniosków naukowych, praktycznych i politycznych dotyczących krajobrazów kulturowych, w tym ochrony i klasyfikowania krajobrazów oraz zintegrowanego zarządzania krajobrazami. Wnioski te pomogą osiągnąć założone dla Europy cele zrównoważonego rozwoju. Zespół spisał też zalecenia polityczne wspomagające walkę ze zmianami klimatu i wspierające odporność na zagrożenia oraz krajobrazowe podejście do zarządzania środowiskiem. Wszystkie wyniki zostały opublikowane na platformie „HERCULES Knowledge Hub for Good Landscape Practices”(odnośnik otworzy się w nowym oknie).
