Historyczne posągi definiujące przestrzeń i tożsamość
Starożytna Grecja była wyjątkowa pod względem liczby posągów i zabytków zdobiących przestrzenie publiczne. Praktyka dekorowania ulic, teatrów czy placów targowych posągami osiągnęła najwyższy poziom w II wieku naszej ery, za czasów Imperium, Rzymskiego. Bez względu na materiał – marmur bądź brąz – te posągi, grobowce i inne zabytki ożywiały otoczenie i miały zaskakująco duży wpływ na obywateli. Zespół badaczy zaangażowanych w unijny projekt MMRG (A mosaic of memories – Monuments and public space in Roman Greece (c.200 BC to c. 200 AD)) sprawdził, jak zabytki państwowe nadawały znaczenia otoczeniu, w jakim się znajdowały. Analizie poddano lokalizację zabytków, zachowania mieszkańców przebywających w ich pobliżu oraz procesy dynamiczne wywoływane przez te zabytki. Najważniejsze wnioski z badania zawarto w artykule „Contested bones: The politics of intra-urban burial in Roman Greece”. Zestawiono w nim groby legendarnych bohaterów i rzymskich dobroczyńców, skupiając się na roli posągów w umacnianiu władzy Imperium Rzymskiego nad podbitą Grecją i znaczenia lokalnych oligarchów. W innym artykule, zatytułowanym „Spaces of remembrance – Statues in the urban landscape of Roman Messene”, przeanalizowano sposoby, w jakie za pośrednictwem upamiętniających rzeźb, figur wotywnych i wizerunków cesarza przekazywano ogółowi społeczeństwa wyrafinowane komunikaty. Oprócz tych dwóch artykułów zespół MMRG stworzył bazę danych zabytków greckich i rzymskich miast, korzystając ze źródeł archeologicznych, epigraficznych i bibliograficznych. Zorganizowano również międzynarodową konferencję „Public statues across time and cultures”, na której omawiano nowe koncepcje dotyczące wykorzystania publicznych pomników pochodzących ze starożytnej Grecji i Rzymu. W konferencji udział wzięło wielu historyków, archeologów i ekspertów z całego świata, prezentujących także swoje artykuły. Przeprowadzone w ramach projektu badanie pozwoliło lepiej zrozumieć, w jaki sposób można wykorzystywać pomniki do umacniania władzy bądź do rzucania jej wyzwania. Zwiększyło też wiedzę na temat ustroju polis po okresie klasycznym. Bez wątpienia dokonane analizy pomogły badaczom lepiej poznać naturę władzy w społecznościach polis oraz mechanizmy tworzenia się tożsamości lokalnych podczas panowania Imperium Rzymskiego.
Słowa kluczowe
Posągi, zabytki, starożytna Grecja, Rzym, przestrzenie publiczne, MMRG, polis
