Komunikacja społeczna podczas konfliktów
W ramach projektu MECODEM (Media, conflict and democratisation) zbadano powiązania między komunikacją społeczną a sporną polityką podczas transformacji i obalania reżimu władzy autorytarnej. Poszerzono wiedzę dotyczącą konfliktów w społeczeństwach w okresie zmian dzięki badaniu dotyczącemu czterech krajów doświadczających bardzo odmiennych scenariuszy przemian demokratycznych. Naukowcy przeprowadzili analizę porównawczą 13 przypadków konfliktów związanych z demokratyzacją lub żądaniem zmiany demokratycznej w Egipcie, Kenii, Serbii i Republice Południowej Afryki. Dane zbierano poprzez analizę ilościową treści przekazów medialnych, wywiadów częściowo ustrukturyzowanych, analizę mediów społecznych i jakościową analizę tekstową. Projekt MECODEM opierał się na dwóch kluczowych założeniach: pierwsze z nich dotyczy faktu, że demokratyzacja często powoduje konflikty między grupami o przeciwstawnych stanowiskach, interesach i światopoglądach. Druga teoria zakłada, iż współczesna demokratyzacja jest kształtowana przez „logikę medialną” w odniesieniu do zarówno tradycyjnych, jak i nowych mediów cyfrowych. Badania naukowe dostarczają ważnych spostrzeżeń dotyczących sposobów komunikacji, roli zainteresowanych stron, a nawet rzeczywistej koncepcji demokracji w społeczeństwach będących w okresie zmian. Demokratyzacja komunikacji społecznej pozwala usłyszeć wcześniej wyciszane głosy, ale jednocześnie wyzwala i zaostrza konflikty. W tym samym kontekście, mimo że różne grupy mogą uczestniczyć w dyskursie publicznym za pośrednictwem mediów lokalnych i cyfrowych, dyskusje te często prowadzą do polaryzacji i przemocy między grupami. Ponadto członkowie społeczeństwa obywatelskiego muszą rozważyć sposoby komunikacji poza mediami społecznościowymi, aby dotrzeć do społeczności uboższych i znajdujących się w niekorzystnej sytuacji. Kolejnym wnioskiem jest fakt, iż w społeczeństwach przejściowych media głównego nurtu podążają zazwyczaj za dominującym dyskursem władzy. Badania w ramach projektu MECODEM dotyczące roli mediów w sytuacjach konfliktu wykazały, że przyjęcie standardowych norm dziennikarstwa zachodniego może mieć niekorzystny wpływ na rozwiązywanie konfliktów i doprowadzenie do zgody. Zdolności komunikacyjne rządów nadal pozostają słabe – komunikacja z obywatelami wciąż opiera się na odgórnym modelu propagandy, a brak reakcji i nieumiejętność słuchania to główne czynniki, które powodują i nasilają konflikty. Projekt MECODEM ukazuje dynamikę komunikacji publicznej w skomplikowanych sytuacjach konfliktowych. Rezultaty projektu dostarczają także nowych informacji i przyczyniają się do zwiększenia umiejętności korzystania z narzędzi ICT w celu skutecznego zarządzania komunikacją w trakcie konfliktów.
Słowa kluczowe
Komunikacja społeczna, konflikt, media, demokratyzacja, MECODEM, społeczeństwa w okresie zmian
