Nauki humanistyczne a zarządzanie energią jądrową
Wszystkie kraje CEE muszą podjąć decyzje dotyczące przyszłości energii jądrowej – o kontynuowaniu pracy reaktorów jądrowych, o wybudowaniu nowych lub ich wycofaniu. Często jednak pomija się aspekty społeczne i dotyczące zarządzania związane z energią jądrową. Celem projektu PLATENSO było zwiększenie możliwości udziału instytucji badawczych CEE w unijnych badaniach nad zarządzaniem energią jądrową. Naukowcy opracowali propozycję utworzenia platformy społecznej dotyczącej technologii jądrowej, która w bardziej rozważny i refleksyjny sposób wprowadzi kwestie energii jądrowej do ogólnej debaty na temat zarządzania energią. Ponadto zespół PLATENSO opracował strategie badawcze dla ośmiu nowych państw członkowskich UE. Strategie te testowano w trzech krajach CEE (w Czechach, Polsce i na Słowacji) w celu dostosowania ich do potrzeb zainteresowanych stron i oceny możliwości ich wdrożenia. To, w jakim stopniu strategie zostaną wdrożone, zależy od warunków społeczno-politycznych w poszczególnych krajach. Uruchomiono platformę obejmującą krajowe sieci instytucji badawczych, zarówno uczestniczących, jak i nieuczestniczących w projekcie, w ośmiu państwach członkowskich. Do sieci tych należały instytucje posiadające wiedzę z dziedziny energii jądrowej oraz zainteresowane kwestiami społecznymi i dotyczącymi zarządzania w dziedzinie energetyki jądrowej. Dzięki temu projekty realizowane w ramach programu ramowego EURATOM mogą skorzystać z możliwości i wiedzy eksperckiej oferowanych przez te grupy. Wielodyscyplinarna platforma badawcza opracowana w ramach PLATENSO w celu promowania nauk społecznych i humanistycznych w dziedzinie technologii jądrowej powinna być ukierunkowana na poszczególne potrzeby wynikające z obecnych programów i przyszłych wyzwań w dziedzinie energii jądrowej. Naukowcy zaproponowali cztery obszary pracy: badania opinii na temat energii jądrowej, które mogłyby dostarczyć informacji potrzebnych w procesie podejmowania decyzji; dzielenie się wiedzą na temat wycofywania z eksploatacji; wybór lokalizacji składowisk odpadów nuklearnych i tworzenie reaktorów IV generacji. Wszystkie te obszary tematyczne wiążą się z problemami społeczno-technicznymi, które można rozwiązać poprzez badania interdyscyplinarne. Wyniki projektu PLATENSO pomogły ukształtować obszar zarządzania energią jądrową w krajach Europy Środkowo-Wschodniej i mogą przyczynić się do zwiększenia zaangażowania badaczy w przyszłe projekty EURATOM dotyczące społecznych aspektów badań jądrowych.
Słowa kluczowe
Nauki humanistyczne, Europa Środkowo-Wschodnia, energia jądrowa, nauki społeczne, zarządzanie, PLATENSO
