Innowacyjna platforma partycypacyjna zmieni zarządzanie ruchem lotniczym
Zrozumienie wszystkich możliwych konsekwencji decyzji projektowych w systemie ATM stanowi wielkie wyzwanie ze względu na jego złożoność oraz istnienie ścisłych współzależności w jego architekturze. „Świadomość wpływu zmian na cały system ma kluczowe znaczenie dla usprawnienia procesu podejmowania decyzji”, stwierdził koordynator projektu prof. Paolo Giorgini. „Jednocześnie świadomość ta jest także kluczowa w celu zagwarantowania, że system ATM nie ucierpi w żaden sposób w wyniku braku funkcjonalności lub niedostatecznej wydajności, a także zagrożeń bezpieczeństwa bądź zbyt wysokich kosztów”. Finansowany przez UE projekt PACAS został zainicjowany w celu wspierania procesu zarządzania zmianami przy jednoczesnym uwzględnieniu wpływu decyzji dotyczących architektury i projektu na całość systemu ATM. „Z uwagi na fakt, że proces decyzyjny obejmuje cele wysokiego szczebla, proces zarządzania zmianami powinien obejmować wiele zainteresowanych stron z różnych dziedzin zarządzania ruchem lotniczym w celu zbadania szerokiego wachlarza alternatywnych rozwiązań”, zauważa prof. Giorgini. Biorąc pod uwagę różnorodność ekspertów reprezentujących różne obszary wiedzy specjalistycznej i lokalizacje geograficzne, partycypacyjne zarządzanie zmianami wymaga zaangażowania użytkowników oraz opracowania narzędzi wspierających i ułatwiających ich pracę. Gamifikacja zwiększa zaangażowanie użytkowników W ramach działań mających na celu zwiększenie zaangażowania użytkowników wykorzystano gamifikację wprowadzoną przy pomocy elementów takich jak rankingi oraz wyzwania dla użytkowników. Podejście modelowe oparte na wielu perspektywach umożliwiło opracowanie ważnych narzędzi i uzyskanie korzyści, umożliwiając analizę poszczególnych perspektyw. W celu znalezienia optymalnych rozwiązań podejście uwzględniało złożoność poprzez zastosowanie technik zautomatyzowanego wnioskowania w przejrzysty sposób. „Platformę uzupełnia proces partycypacyjnego zarządzania zmianami, który określa role i sposób zaangażowania poszczególnych osób w proces decyzyjny”, wyjaśnia prof. Giorgini. Proces zarządzania zmianami uwzględnia dynamikę zespołów i grup uczestniczących w długim procesie decyzyjnym. Partycypacyjny proces decyzyjny ma istotne znaczenie, ponieważ pozwala na analizę większej liczby perspektyw i szerszego wachlarza alternatywnych rozwiązań poprzez włączenie różnych ekspertów i specjalistów. W ramach projektu PACAS dostosowano proces w taki sposób, aby uwzględniał role z obszaru ATM zaangażowane w proces podejmowania decyzji. Tego rodzaju działanie miało umożliwić łatwiejsze przyjmowanie zmian w ramach bieżących i przyszłych projektów. „Elementy gamifikacji wdrożone w ramach projektu PACAS uwzględniają charakterystykę ról jednostek zaangażowanych w proces decyzyjny”, mówi prof. Giorgini. „Ukształtowaliśmy mechanizmy i elementy oparte na grach w taki sposób, aby przyczyniały się do budowania współpracy i angażowały możliwie najszerszą grupę odbiorców reprezentujących różne role w ramach projektu PACAS”. Długotrwały proces kształtowania elementów „W celu kształtowania elementów takich jak ścieżki i wyzwania, które są niezmiernie istotne szczególnie w przypadku długotrwałego procesu decyzyjnego, uwzględniane są również czynniki psychologiczne i organizacyjne, takie jak dynamika grupy”, dodał. „Udoskonaliliśmy je, aby zwiększyć ich profesjonalizm, co stanowiło pierwszy krok na drodze do możliwości zastosowania ich w rzeczywistych środowiskach pracy”. Proponowane w ramach projektu PACAS podejście modelowe oparte na wielu perspektywach nie służy wyłącznie ułatwianiu pracy różnym ekspertom posługującym się różnymi językami modelowania. Podejście to zapewnia bowiem również wsparcie, dzięki któremu mogą się komunikować i wypracowywać porozumienie dotyczące problemów bez konieczności znajomości języka drugiej strony. Platforma PACAS została przetestowana w ramach projektu Single European Sky ATM Research (SESAR). SESAR stanowi technologiczny filar inicjatywy jednolitej europejskiej przestrzeni powietrznej i ma na celu poprawę skuteczności zarządzania ruchem lotniczym poprzez modernizację i harmonizację systemów dzięki opracowywaniu i wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań. „Projekt PACAS może się sprawdzić jako pomoc w projektowaniu nowych koncepcji i technologii operacyjnych opracowywanych w ramach programu SESAR”, podsumował prof. Giorgini. „Zamierzamy przyjrzeć się bliżej możliwości realizacji kolejnego projektu o podwójnym celu: udoskonalenia narzędzi PACAS, a zarazem wsparcia innych projektów realizowanych w ramach programu SESAR”.
Słowa kluczowe
PACAS, zarządzanie zmianami, system ATM, gamifikacja, SESAR, zarządzanie ruchem lotniczym
