W kierunku wyższej kultury bezpieczeństwa w ruchu drogowym
Silnie ugruntowana kultura bezpieczeństwa może zwiększyć skuteczność środków bezpieczeństwa drogowego i wzmocnić odpowiednie postawy i zachowania użytkowników dróg. Pomoże to zmniejszyć liczbę wypadków drogowych i złagodzić ich dotkliwość. Projekt TraSaCu, finansowany w ramach unijnego programu wymiany pracowników obszaru badań i innowacji (RISE, ang. Research and Innovation Staff Exchange), wskazał kierunek dla dalszych osiągnięć w tej dziedzinie i promowania kulturowego podejścia do badań nad bezpieczeństwem ruchu drogowego. Jak tłumaczy Susanne Kaiser, zastępca kierownika projektu: „Ogólnym celem TraSaCu było zastosowanie pojęcia kultury bezpieczeństwa w badaniach bezpieczeństwa drogowego w Europie i przełożenie go na konkretne zalecenia dla decydentów na różnych szczeblach”. Wykorzystanie wiedzy eksperckiej Oddelegowani naukowcy przeprowadzili specjalistyczne wywiady i zorganizowali warsztaty z lokalnymi zainteresowanymi stronami i praktykami. „Konsultowaliśmy się z nimi nie tylko po to, by zrozumieć ich punkt widzenia, ale także uwrażliwić ich na pojęcie kultury bezpieczeństwa i sprawić, żeby niektórzy z nich sami zostali »ambasadorami« rozpowszechniającymi wyniki TraSaCu”, mówi Susanne Kaiser. Wszyscy oddelegowani naukowcy prowadzili dzienniki badań, umożliwiające im analizę swoich doświadczeń z kulturą bezpieczeństwa ruchu, której byli częścią. Informacje te zostały włączone do jakościowej analizy lokalnej kultury bezpieczeństwa w formie raportów krajowych. „Tak samo ważnym celem”, jak podkreśla Kaiser, „było ułatwienie naukowcom zrozumienia tego złożonego konstruktu teoretycznego poprzez jego doświadczanie”. Droga od teorii do praktyki Przełożenie wyników badań empirycznych na wytyczne dla decydentów w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego było wyraźnym celem projektu. „Wszystkie osiągnięcia trzyletniego projektu straciłyby na znaczeniu, gdybyśmy przestali gromadzić i analizować dane”, dodaje badaczka. Zespół zidentyfikował kluczowe czynniki, które odgrywają rolę w zmianie kultury bezpieczeństwa grup społecznych w celu poprawy bezpieczeństwa na drogach. Podkreślono także czynniki, które mogą jednak ulec zmianie. Część tych prac stanowiła podstawę do opracowania strategii wdrażania. Zapewnia to praktyczne porady dotyczące definiowania, mierzenia, przekształcania i instytucjonalizacji kultury bezpieczeństwa ruchu. Zawiera również wskazówki dotyczące projektowania ukierunkowanych interwencji podczas tego procesu zmian. Wytyczne dla zainteresowanych stron zawierają przykłady korzyści wynikających z uwzględnienia subkultury podczas projektowania i wdrażania środków bezpieczeństwa drogowego. Ponadto dzięki projektowi TraSaCu udało się zainicjować ogólnoeuropejską dyskusję na temat znaczenia kultury bezpieczeństwa ruchu. Kaiser zwraca uwagę na nadzieję konsorcjum na to, że „prędzej czy później znajdzie to również odzwierciedlenie w programach badawczych”. Napędzanie dyskusji Na zakończenie projektu TraSaCu zorganizowano webinarium, aby dodatkowo pomóc w przełożeniu wyników badań empirycznych na praktyczne porady dla zainteresowanych stron i praktyków. Dotyczyło ono zarówno kluczowych podstaw kultury bezpieczeństwa ruchu, jak i praktycznych konsekwencji dla analizy bezpieczeństwa i projektowania ukierunkowanych interwencji. Webinarium przyciągnęło uczestników z 16 krajów, w tym badaczy i praktyków zajmujących się bezpieczeństwem ruchu drogowego, inżynierów ruchu, psychologów ruchu drogowego oraz przedstawicieli władz publicznych i organizacji pozarządowych zajmujących się bezpieczeństwem ruchu drogowego. Partnerzy projektu aktywnie rozpowszechniali swoje prace i wyniki. Tradycyjne kanały obejmowały konferencje, biuletyny i stronę internetową projektu. Partnerzy projektu TraSaCu zorganizowali również lokalne warsztaty z decydentami i środowiskiem akademickim, a także prezentacje dla ważnych sieci operatorów i zarządców dróg, takich jak Forum Europejskich Instytutów Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, sieć Humanist Network oraz międzynarodowa baza danych o ruchu i wypadkach drogowych OECD. Projekt był również reprezentowany podczas Dnia Otwartego instytucji europejskich oraz podczas krajowych i międzynarodowych „Nocy Naukowców”. Wytyczne dla stron zainteresowanych wraz z jednogodzinnym webinarium zostaną udostępnione na stronie projektu w niedługim czasie.
Słowa kluczowe
TraSaCu, kultura bezpieczeństwa, ruch, bezpieczeństwo drogowe, ruch drogowy
