Sekwencjonowanie genetyczne wskazuje, ze ludzie i szympansy "sa tak bliscy, a jednak tak dalecy"
Międzynarodowy zespół naukowców dokonał sekwencjonowania kodu genetycznego szympansa, naszego najbliższego żyjącego kuzyna, oraz porównał go z genomem człowieka. Porównanie wskazuje, że sekwencja DNA obu gatunków jest w 99 procentach identyczna. Genom szympansa jest pierwszym genomem naczelnych, jaki został poddany sekwencjonowaniu. Przyszłe badania będą się koncentrowały na znaczeniu różnic, w celu określenia cech typowych wyłącznie dla człowieka, odróżniających go od innych zwierząt. Badanie przeprowadziła międzynarodowa grupa pod nazwą Chimpanzee Sequencing and Analysis Consortium (konsorcjum na rzecz sekwencjonowania i analizy DNA szympansa), składająca się z 67 naukowców z 23 instytutów badawczych z USA, Niemiec, Włoch, Izraela i Hiszpanii, a wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie Nature. Opracowanie zawiera wykaz różnic genetycznych, jakie powstały od czasu, kiedy człowiek i szympans oddzielili się od swojego wspólnego przodka, co miało miejsce około sześć milionów lat temu. Dane te, jak również wszystkie przyszłe informacje publikowane przez konsorcjum, zamieszczane są w domenie publicznej, co oznacza, że naukowcy z całego świata mogą wnieść w prace swój wkład. Ponad sto lat temu Darwin i Huxley sugerowali, że ludzie i wielkie afrykańskie małpy człekokształtne wywodzą się od wspólnych przodków. Tezę tę potwierdziły współczesne badania molekularne analizujące drobiazgowo zagadnienia pokrewieństwa, wskazujące, że szympans (Pan troglodytes) i małpa bonobo (Pan paniscus lub szympans karłowaty) są najbliższymi żyjącymi ewolucyjnymi kuzynami człowieka. Szympansy są zatem najlepszym źródłem wiedzy o nas samych, nie tylko w kategoriach ich podobieństwa do ludzi, lecz również pod względem różnic, które przekładają się na typowo ludzkie cechy, w tym zwykłą dwunożność, stosowanie narzędzi, nadzwyczaj rozwinięty mózg i złożony język. Zwrócono także uwagę na istotne podobieństwa i różnice w występowaniu i przebiegu kilku największych chorób ludzkich. Porównanie genomów człowieka i szympansa może pomóc w ustaleniu podstawy molekularnej tych cech oraz we wskazaniu sił ewolucyjnych, które kształtowały poszczególne gatunki, łącznie z warunkującymi je procesami mutacyjnymi i selektywnymi ograniczeniami. Konsorcjum odkryło, że genomy szympansa i człowieka są "uderzająco podobne i kodują bardzo podobne białka". Badanie wskazuje, że pod względem genów kodujących białka, które tworzą i podtrzymują funkcje życiowe naszego organizmu, różnimy się jedynie o 1,2 procent. Różnica ta zwiększa się do około 4 procent w przypadku uwzględnienia insercji i delecji lub braku kodowania DNA. Badacze wyjaśniają, że człowiek i szympans w trakcie ewolucji zakumulowali w swoich genomach więcej potencjalnie szkodliwych mutacji niż mysz, szczur czy inne gryzonie. Mimo, że mutacje takie mogą powodować choroby, osłabiając ogólną sprawność gatunku, badacze są przekonani, że mogły one również stanowić podstawę dostosowania się naczelnych do szybkich zmian środowiskowych oraz umożliwiły im wyjątkowe dostosowanie się pod względem ewolucyjnym. W najbliższych kilku latach porównanie pozwoli nam dowiedzieć się czegoś więcej na temat ewolucji genomu ludzkiego, a także dokładniej zrozumieć, dlaczego ludzie zapadają na raka i inne choroby, na które szympansy chorują bardzo rzadko.
Kraje
Niemcy, Hiszpania, Izrael, Włochy, Stany Zjednoczone