Szkolenie młodzieży opuszczającej placówki opiekuńcze w dziedzinie prowadzenia badań rówieśniczych
Projekt ReProCounters, wspierany za pośrednictwem stypendium w ramach programu „Maria Skłodowska-Curie”, miał na celu zademonstrowanie, jak dobrostan postrzegany jest z perspektywy subiektywnych doświadczeń młodych dorosłych, którzy przeszli proces usamodzielnienia się z opieki zastępczej, będący krytycznym momentem ich życia. Założeniem projektu było opracowanie wytycznych dotyczących pracy socjalnej w oparciu o potrzeby grupy docelowej: znalezienie najlepszych metod wspierania dobrostanu pełnoletniej młodzieży opuszczającej placówki opiekuńcze oraz procesu deinstytucjonalizacji lub usamodzielniania się. Skoncentrowano się na doświadczeniach młodych dorosłych związanych z przejściem spod opieki zastępczej do samodzielnego życia w Anglii i Finlandii. Badana młodzież posiadała doświadczenie przebywania w rodzinach zastępczych lub różnego typu domach dziecka bądź placówkach opiekuńczych. „Korzystaliśmy z metodologii badań opartych na uczestnictwie, zakładającej prowadzenie badań nie tylko na młodych dorosłych, ale też wspólnie z nimi. Dzięki badaniom rówieśniczym staraliśmy się uzyskać rezultaty wynikające z potrzeb uczestników”, wyjaśnia prof. Maritta Törrönen, kierownik naukowy i stypendystka programu „Maria Skłodowska-Curie”. W ramach badań rówieśniczych prof. Törrönen i jej zespół przeszkolili wielu młodych dorosłych, mających za sobą proces usamodzielniania się, w zakresie metod badawczych. Po odbyciu szkolenia ich zadaniem było przeprowadzenie wywiadów z rówieśnikami. „Chcieliśmy, aby uczestniczyli w nich w roli badaczy, a nie wyłącznie respondentów, ponieważ ich punkt widzenia dawał nam pewność, że wywiady będą cennym źródłem informacji”. Wywiady z rówieśnikami przeprowadziło 16 młodych badaczy. Wszyscy rozmówcy mieli za sobą doświadczenia związane z opuszczeniem opieki zastępczej. Dzięki temu badacze dowiedzieli się, w jaki sposób młodzi dorośli chcieliby uzyskać wsparcie na własnych warunkach. „Te młode osoby dołączyły do badania, ponieważ chciały przyczynić się do ulepszenia systemu opieki zastępczej oraz ułatwienia procesu usamodzielniania się z myślą o innych młodych ludziach. Biorąc udział w tym przedsięwzięciu, mogli się przekonać, że ich doświadczenie jest cenne, a to, co mają do przekazania, może wpłynąć na sytuację innych młodych osób będących w takiej samej sytuacji”. Jak mówi jeden z młodych badaczy: „Dla mnie oznaczało to naukę i wykonanie wielu nowych i ekscytujących rzeczy. Ja też opuściłem placówkę opiekuńczą, więc wiedziałem, że jeśli jest szansa na wprowadzenie zmian ułatwiających proces usamodzielniania się, to chcę mieć w tym swój udział”. Wszyscy uczestnicy badań rówieśniczych otrzymali certyfikat wydany przez uniwersytet, potwierdzający, że brali udział w projekcie finansowanym przez UE. Prof. Carol Munn Giddings, gospodarz i koordynator projektu z ramienia Anglia Ruskin University, dodała, że umiejętności, które zdobyli, przydadzą się zarówno w życiu zawodowym, jak i podczas studiów w przyszłości. Wspomina o tym także inny młody badacz, który powiedział: „Podczas realizacji fińskiego projektu zdobyłem umiejętności społeczne, nauczyłem się punktualności, technik przeprowadzania wywiadów oraz tego, jak pozyskiwać fundusze i dostosowywać się do potrzeb innych osób”. Chociaż badania naukowe w tej dziedzinie nie są pionierskie, uczestnicy projektu ReProCounters otworzyli całkiem nowe możliwości, dokonując analizy sytuacji w Finlandii i Zjednoczonym Królestwie – dwóch różnych państwach opiekuńczych – i wykorzystując w tym celu badania oparte na działaniu i uczestnictwie. Odpowiedzi były zaskakująco do siebie podobne. Na przykład okazało się, że w obu krajach badani pragną stabilności w swoich związkach. „Główny wniosek płynący z badania dotyczy znaczenia, jakie badani przypisywali sensowi i ciągłości relacji społecznych, wspierających to, co definiujemy jako ich »emocjonalne zaangażowanie«. Emocjonalne zaangażowanie w swojej istocie zakłada ciągłość relacji społecznych i więzi emocjonalnych”, mówi prof. Törrönen. Uczestnicy projektu ReProCounters wzięli udział w kilku konferencjach w Anglii i Finlandii, gdzie przedstawili swoje badania. W oparciu o te prezentacje i odczyty opublikowano sprawozdanie i szereg artykułów, a kolejne dwa artykuły są w przygotowaniu. Fińska badaczka została też poproszona o dołączenie do rady doradczej stowarzyszenia zrzeszającego młodych dorosłych, którzy opuścili opiekę zastępczą, i przedstawicieli różnych zainteresowanych stron, gdzie może dzielić się swoimi doświadczeniami. Stowarzyszenie będzie miało także wpływ na kształt fińskiej polityki.
