Rząd brytyjski ogłasza raport w sprawie zagrożeń związanych z nanocząstkami
Brytyjskie Ministerstwo Środowiska, Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (Department for the Environment, Food and Rural Affairs - Defra) opublikowało raport w sprawie priorytetów badawczych dotyczących potencjalnych zagrożeń związanych z nanotechnologią. Autorzy raportu wskazują trzy kluczowe obszary, w których konieczne są dalsze badania prowadzące do opracowania ram zarządzania ryzykiem dla nanocząstek: charakteryzowanie, definiowanie i mierzenie nanocząstek, zrozumienie oddziaływania nanocząstek na ludzi i środowisko oraz poznanie źródeł nanocząstek i sposobów, w jakie przemieszczają się w środowisku, w tym w ludzkim organizmie. Autorzy raportu koncentrują się na pewnym zakresie zaprojektowanych nanocząstek, które w poprzednich raportach Royal Society i Academy of Engineering (RS/RAEng) oraz Komitetu Naukowego ds. Pojawiających się i Nowo Rozpoznanych Zagrożeń dla Zdrowia (SCENHIR) Komisji Europejskiej określono jako problemowe. W raporcie RS/RAEng z 2004 r. zatytułowanym "Nanonauka i nanotechnologie: szanse i znaki zapytania" stwierdzono, że w chwili obecnej nie ma podstaw do poważnych obaw, lecz zwrócono uwagę na obszary, w których należy prowadzić szersze prace badawcze. Przyznając, że istnieją luki w naszej wiedzy na temat ryzyka stwarzanego przez zaprojektowane nanocząstki dla zdrowia ludzi i dla środowiska, rząd brytyjski zobowiązał się do sporządzenia raportu zatytułowanego "Charakterystyka potencjalnych zagrożeń związanych z zaprojektowanymi nanocząstkami", przedstawiającego obecnie prowadzone oraz planowane badania w tej dziedzinie. Dokument jest podsumowaniem wyników dwóch badań na temat zakresu niebezpieczeństwa i stopnia narażenia, jak również badania na temat aktualnego i przewidywalnego wytwarzania i stosowania zaprojektowanych nanocząstek w Wielkiej Brytanii. Określono w nim 19 celów badawczych oraz opisano bieżące działania i możliwości finansowania prac nad tymi zagadnieniami, stwierdzając, że wszelkie programy w zakresie badań i finansowania będą systematycznie przeglądane. Według Defra, rady ds. badań z zadowoleniem przyjmą oferty ze strony podmiotów zainteresowanych przeprowadzeniem badań. Profesor Howard Dalton, główny doradca naukowy w Defra, powiedział: - Ten raport wytycza ambitny i dalekosiężny plan badań, który jest konieczny, by zagwarantować, że będziemy w stanie rozpoznać i kontrolować potencjalne zagrożenia związane z wykorzystywaniem nanotechnologii. Gromadzenie tego rodzaju wiedzy jest niezmiernie istotne, abyśmy mogli czerpać korzyści z nanotechnologii, zarówno związane ze środowiskiem, jak i ekonomiczne. Raport wywołał jednak mieszane reakcje, przy czym niektórzy eksperci utrzymywali, że realny program badawczy w tym obszarze obecnie nie istnieje, jeżeli się zważy brak przeznaczonych na ten cel środków i prawidłowo zdefiniowanego zbioru celów i priorytetów badawczych. Chociaż Royal Society i Royal Academy of Engineering z zadowoleniem przyjęły ogłoszenie przez rząd brytyjski jego programu badań nad potencjalnymi zagrożeniami związanymi z nanocząstkami oraz przydzielenie 4,85 miliona euro na pomiary i opracowanie charakterystyk nanocząstek, instytucje te podkreśliły, że rząd powinien przeznaczyć nowe środki na badania nad potencjalnym oddziaływaniem na środowisko i zdrowie ludzi. Profesor Ann Dowling, która przewodniczyła panelowi zajmującemu się raportem RS/RAEng, powiedziała: - Rząd określił właściwe priorytety w dziedzinie badań niezbędnych do opracowania regulacji dotyczących bezpieczeństwa, zapewniając w ten sposób, że będziemy w pełni i z całą odpowiedzialnością czerpać korzyści z tej fascynującej dziedziny nauki. Lecz nasze obawy budzi podejście rządu do finansowania tych badań, będące raczej finansowaniem ad hoc. Zamiast budować program w wymiarze strategicznym, z wydzieloną pulą pieniędzy, prowadzący do zbadania wszelkich potencjalnych zagrożeń dla zdrowia i środowiska związanych z nanocząstkami, rząd zdaje się przede wszystkim na pojedyncze zespoły badawcze, które mają przedkładać wnioski i walczyć o środki finansowe z innymi obszarami badawczymi. Jak stwierdzili w swym stanowisku przedstawiciele dwóch wspomnianych ośrodków naukowych, takie podejście sprawia, że podjęcie lub niepodjęcie właściwych badań jest dziełem przypadku, co rodzi ryzyko, że rząd nie zdoła osiągnąć celów badawczych określonych w raporcie. Przekonują oni, że mniej "fascynujące" lecz niezmiernie ważne działania z zakresu takich dziedzin nauki, jak toksykologia, bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona środowiska nie powinny ograniczać się do spontanicznych propozycji środowiska naukowego, natomiast należy przeznaczyć konkretne środki na wypełnienie stwierdzonych luk w wiedzy i tworzenie koniecznych zdolności rozwojowych. Przedstawiciele Royal Society i Royal Academy of Engineering wyrazili również zaniepokojenie widocznym brakiem współpracy pomiędzy rządem i przemysłem na rzecz rozwoju testów bezpieczeństwa nanocząstek i dialogu publicznego.
Kraje
Zjednoczone Królestwo