Mapowanie i ocena dobrostanu europejskich ekosystemów i ich usług
Drugi cel 5. działania europejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej ustala wymóg sporządzenia ogólnounijnej mapy ekosystemów i oferowanych przez nie usług, w tym związanych z klimatem, czystością powietrza i wody, żywnością, produkcją drewna i zapewnianiem miejsca do rekreacji. Ma to być podstawowe źródło danych dla rozwijającej się zielonej infrastruktury Europy, zasób umożliwiający identyfikację obszarów na potrzeby odbudowy ekosystemów oraz dolna granica, wobec której mierzony będzie cel, jakim jest zatrzymanie utraty różnorodności biologicznej i usług ekosystemowych (ES). W odpowiedzi na wymagania 5. działania w ramach finansowanego przez UE projektu ESMERALDA dla wszystkich 28 państw członkowskich oraz Norwegii, Szwajcarii i Izraela stworzono strategie mapowania ES i ich oceny, w postaci elastycznej metodologii mapowania i oceny ekosystemów i ich usług (MAES). „Metodologia ta dostarcza innowacyjnych elementów budulcowych dla paneuropejskich, krajowych i regionalnych badań MAES”, mówi koordynator projektu, prof. dr Benjamin Burkhard. „Zapewnia też podstawy dla oceny lokalnej, obejmującej między innymi planowanie przestrzenne, rolnictwo, degradację gleb, klimat, zasoby wodne i politykę w dziedzinie ochrony przyrody”. Rozwiązania dla mapowania i oceny ES Korzystając z fachowej wiedzy partnerów z całej Europy oraz ich znajomości, projekt ESMERALDA zmobilizował istotnych działaczy odpowiedzialnych za mapowanie i ocenę ES, którzy przewodzą bieżącym inicjatywom na szczeblu międzynarodowym, europejskim i krajowym. Celem było wykorzystanie istniejących projektów, sieci, metod i danych poprzez warsztaty i spotkania na żywo. Stworzyło to możliwość poprawy procesów mapowania ES i metodologii ich oceny, a także wymianę wiedzy i wywiązanie się ze zobowiązań zawartych w 5. działaniu. Projekt założył sieć skupiającą strony zainteresowane, w ramach której funkcjonują również grupy wsparcia dla każdego z krajów złożone z praktyków oraz przedstawicieli świata nauki i polityki. Zespół projektu stworzył ESMERALDA MAES Explorer – internetowe narzędzie o otwartym dostępie zawierające wskazówki, w jaki sposób wykorzystywać metodologię MAES zgodnie z wymogami 5. działania. Użytkownicy mają do dyspozycji szeroką gamę produktów. Są wśród nich raporty o wynikach projektu, publikacje naukowe z otwartym dostępem, podręcznik dotyczący mapowania ES, słowniczek pojęć mapowania i oceny ES, a także dotyczące poszczególnych krajów i studiów przypadku broszury ilustrujące proces wdrożenia i zastosowania metodologii MAES. Dostępne są też karty metod stosowania ES, koncentrujące się na wyborze odpowiednich metod mapowania i oceny jednej lub więcej ES w celu znalezienia odpowiedzi na podstawowe pytania. Dodatkowo, narzędzie to wyposażone jest w funkcję o nazwie Methods Explorer, która pozwala na przeglądanie bazy danych o metodach projektu ESMERALDA i gromadzenie kolejnych informacji o nich. Dostępny interfejs pomaga użytkownikom produktów ESMERALDA znaleźć informacje niezbędne im do wdrożenia metodologii MAES w swoim kraju, regionie, obszarze lub studium przypadku. Poradniki zawierają szczegółowe opisy wdrożenia metodologii MAES w siedmiu krokach. Spersonalizowane porady na temat metodologii MAES dla krajów UE Jak twierdzi prof. dr Burkhard, w trakcie trwania projektu kilka państw członkowskich poczyniło znaczące postępy w procesie wdrażania 5. działania. Było to szczególnie widoczne w Bułgarii, Niemczech, Grecji, Francji, Irlandii, Polsce, Rumunii oraz na Malcie i w państwach bałtyckich. „Dzieląc się doświadczeniem w toku aktywnego dialogu i współtworzenia wiedzy, ESMERALDA umożliwia wszystkim krajom UE osiągnięcie drugiego celu 5. działania europejskiej strategii ochrony różnorodności biologicznej”, dodaje na koniec prof. dr Burkhard. „Interesariusze mają do dyspozycji odpowiednie narzędzia internetowe, metody i podejścia, aby zmierzyć się z kwestią mapowania i oceny ES”. Dzięki projektowi ESMERALDA udało się z powodzeniem zmobilizować i rozwinąć naukowe możliwości kilku krajów, dzięki czemu naukowcy i podmioty kształtujące politykę mogli poszerzyć zakres swoich krajowych sieci do poziomu regionalnego i europejskiego.
Słowa kluczowe
ESMERALDA, mapowanie i ocena, ES, MAES, ekosystemy, różnorodność biologiczna, usługi ekosystemowe
