EDA wzywa do większych nakładów na B+R w dziedzinie obrony
Zgodnie z najnowszym raportem Europejskiej Agencji Obrony (EDA), Europa powinna inwestować więcej w badania i rozwój (B+R) w dziedzinie obrony, aby utrzymać swoją przewagę wojskową w przyszłości. Ogłoszona 3 października "Długofalowa wizja europejskich zdolności i potrzeb obronnych" ("Long-term vision of European defence capabilities and needs") przedstawia rodzaj wyzwań stojących przed Europą w ciągu następnych 20 lat oraz sposób, w jaki europejska polityka bezpieczeństwa i obrony powinna na nie odpowiedzieć. Raport oparty na analizach przeprowadzonych przez urzędników i ekspertów reprezentujących rządy, instytucje obronne, środowisko akademickie i przemysł z całej Europy, maluje ciemny obraz starzejącej się i stosunkowo mniej zamożnej Europy, która musi zmagać się ze skutkami, jakie globalizacja niesie dla niej, jej sąsiadów oraz innych światowych mocarstw. W opracowaniu czytamy, że globalizacja prowadzić będzie do większej niestabilności i nierówności, powodując pojawienie się "wygranych i przegranych zarówno pośród państw, jak i wewnątrz społeczeństw." I właśnie tak jak globalizacja nieodwracalnie zmieni krajobraz geopolityczny, tak nauka i technologia będzie nieustannie przekształcać świat w coraz szybszym tempie: zwłaszcza w siłach zbrojnych, gdzie już odgrywa czołową rolę, piszą autorzy raportu. Naukowcy są co do tego zgodni, że dzisiaj znamy już większość technologii, które - jak się oczekuje - będą kluczowymi wyznacznikami potencjału wojskowego koniecznego w 2025 r. "Jest prawie pewne, że stały postęp w mikroelektronice (nie widać oznak spowolnienia działania prawa Moore'a) oraz w technologii detekcji i komunikacji będą sprzyjać coraz bardziej rosnącej roli wiedzy w operacjach wojskowych" - przypuszczają autorzy raportu. Podobnie precyzja, szybkość i bezpieczeństwo operacji wojskowych powinno odnosić korzyści z szybkiego postępu w naukach przyrodniczych i materiałoznawstwie. Jak zauważają autorzy raportu, jest jednak pewien minus tego rodzaju postępu. "Nasze uniwersalne środki komunikacji są już w pełni eksploatowane przez przeciwników, zarówno jako platformy w celu rozpowszechniania pomysłów i ideologii, jak również jako sieci komunikacji. Zastosowania dostępne na rynku, takie jak GPS i Google Earth [...] są wyraźnie narażone na nadużycia. A czym bardziej stajemy się zależni od techniki, tym bardziej nasi przeciwnicy będą zainteresowani zaatakowaniem nas za pośrednictwem naszej infrastruktury technicznej. Przeciwnik będzie również usilnie pracował nad przyjęciem naszych osiągnięć i wykorzystaniem ich przeciwko nam. Europa utrzymuje dzisiaj bardzo sprawną bazę technologiczno-przemysłową w dziedzinie obrony (DTIB). Lecz prognozy nie są zachęcające. Autorzy raportu utrzymują, że jeżeli Europa ma zachować rozbudowaną DTIB o światowej konkurencyjności, musi zwiększyć nakłady na B+R w dziedzinie obrony. USA już prześcigają Europę mając sześciokrotnie od niej wyższe nakłady na B+R w dziedzinie obrony, przeznaczając około 35% swoich wydatków na obronę na cele inwestycyjne (z budżetu ponad dwukrotnie większego od połączonych budżetów europejskich), podczas gdy w Europie udział ten kształtuje się na poziomie 20%. Z raportu wynika, że wzrost nakładów musi iść w parze z lepszymi efektami tych nakładów. Oznacza to, że nakłady kieruje się na przyszłe potrzeby w zakresie potencjału i pokonywanie "osławionego" rozdrobnienia europejskiego sektora przemysłu obronnego, aby wyeliminować nieefektywne powielanie prac i osiągnąć skalę realną z punktu widzenia gospodarczego. Autorzy raportu z zadowoleniem przyjęli ostatnie zobowiązanie się 22 państw członkowskich do otwarcia dla konkurencji europejskiego rynku wyposażenia wojskowego, nazywając to "śmiałym" krokiem w dobrym kierunku pod warunkiem, że zostanie zrealizowany. Konieczne są również zdwojone wysiłki w celu osiągnięcia konsolidacji strony popytowej rynku i ułatwienia dalszego postępu w kierunku konsolidacji strony podażowej. Z raportu dowiadujemy się, że "krótko mówiąc, należy przyjąć do wiadomości, iż DTIB w Europie może przetrwać wyłącznie jako jedna europejska całość, a nie jako suma różnych krajowych potencjałów." Poza zwiększeniem nakładów i lepszym ich spożytkowaniem, autorzy raportu zalecają korzystanie z osiągnięć technologii cywilnej, takiej jak finansowana przez Komisję Europejską technologia w dziedzinie bezpieczeństwa. W proponowanym budżecie siódmego programu ramowego (7. PR) przeznaczono 1,35 miliarda euro ogółem na projekty badawcze w dziedzinie bezpieczeństwa. Autorzy sugerują również lepsze wykorzystanie wielkiego kapitału ludzkiego oraz obfitych źródeł innowacji, które można znaleźć na uniwersytetach, w małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP) oraz przedsiębiorstwach, które tradycyjnie nie są uznawane za "branże sektora obronnego" w całej Europie - jak również inżynierów i naukowców, którzy znaleźli się w UE w wyniku ostatniego rozszerzenia. "[...] żaden instytut, a tym bardziej żadna osoba, nie może osiągnąć odpowiedniego poziomu kompetencji w rozszerzającej się rzece technologii. Innowacje będą zależeć w coraz większym stopniu od sieci doskonałych badaczy współpracujących w celu połączenia specjalistycznej wiedzy w różnych dyscyplinach" - utrzymują autorzy raportu. Podczas nieformalnego spotkania, które odbyło się 3 października w Levi w Finlandii, unijni ministrowie obrony szeroko poparli raport przyznając, że długofalowa wizja powinna być dla agencji podstawą do przedstawienia nowych wniosków w sprawie planu rozwoju potencjału EPBO.