CERN bada powiązania między promieniowaniem kosmicznym a powstawaniem chmur
Naukowcy z CERN, Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych, rozpoczęli nowy eksperyment, aby zbadać potencjalny wpływ promieniowania kosmicznego na powstawanie chmur i klimat na Ziemi. Po raz pierwszy wykorzystano akcelerator wysokoenergetyczny w nauce o atmosferze i klimacie. Promienie kosmiczne są cząstkami naładowanymi o wysokich energiach powstającymi w przestrzeni kosmicznej, które poruszają się niemal z prędkością światła i zderzają się z cząstkami w ziemskiej atmosferze, powodując kaskadowe zderzenia cząstek wtórnych oraz charakterystyczny ultrafioletowy rozbłysk światła. Najnowsze badania wskazują na możliwy związek między promieniowaniem kosmicznym a zmianami klimatu. W 1997 r. Henrik Svensmark i Eigil Friss-Christensen z Duńskiego Instytutu Badań Kosmosu zasugerowali, że wysokostrumieniowe promieniowanie kosmiczne może prowadzić do tworzenia się większej ilości chmur oraz oziębienia klimatu i odwrotnie. Duńscy naukowcy zaproponowali wniosek, że zmienna siła wiatru słonecznego - strumienia naładowanych cząstek wypływających ze Słońca - może prowadzić do zmian strumienia promieniowania kosmicznego. W ramach tak zwanego eksperymentu CLOUD (Cosmics Leaving OUtdoor Droplets - promienie kosmiczne wywołujące tworzenie się kropel) realizowanego w CERN hipoteza o wpływie promieniowania kosmicznego na klimat zostanie po raz pierwszy zbadana w kontrolowanych warunkach laboratoryjnych. Naukowcy wyślą wiązkę cząstek - "promienie kosmiczne" - z synchrotronu protonowego CERN do komory reaktora i zaawansowanej technicznie komory mgłowej. Komory są wyposażone w szereg przyrządów zewnętrznych i przeznaczone do odtwarzania, a następnie monitorowania i analizowania temperatury oraz ciśnienia z dowolnego miejsca w atmosferze. Szczególna uwaga zostanie skierowana na analizowanie takich warunków, jak zarodkowanie i rozwój aerozoli, tworzenie się kropli chmur, wytwarzanie pary ulegającej kondensacji, powstawanie jądra lodu i dynamika chmur stratosferycznych. W eksperymencie bierze udział interdyscyplinarny zespół naukowców z 18 instytutów i dziewięciu krajów Europy, USA oraz Rosji, w tym specjaliści zajmujący się fizyką atmosfery, fizyką Słońca oraz promieniowaniem kosmicznym i fizyką cząstek. - Eksperyment przyciągnął wiodących europejskich fizyków zajmujących się aerozolami, chmurami oraz związkami Słońce - Ziemia; szczególnie silną pozycję w tej dziedzinie mają Austria, Dania, Finlandia, Niemcy, Szwajcaria i Wielka Brytania - mówi rzecznik CLOUD Jasper Kirkby z CERN. - CERN jest wyjątkowym miejscem dla tego eksperymentu. Oprócz akceleratorów zapewniamy również specjalistyczne technologie, eksperymentalne techniki oraz doświadczenie zdobyte podczas integracji dużych, złożonych detektorów, jakie są wymagane do przeprowadzenia CLOUD. Przykładem urządzenia wykorzystywanego w obecnej prototypowej fazie CLOUD jest system gazowy opracowany przez inżynierów z CERN, który wytwarza ultraczyste powietrze poprzez odparowanie ciekłego tlenu i ciekłego azotu. - Jest to prawdopodobnie najczystsze powietrze na świecie - mówi Jasper Kirkby. Pierwszych wyników prototypowego eksperymentu CLOUD należy spodziewać się w lecie 2007 r.
Kraje
Szwajcaria