Południowoafrykańska nauka sięga gwiazd
Nauka w RPA robi postępy. Dzięki silnemu wsparciu ze strony najwyższych organów władzy budżet na naukę w ostatnich kilku latach zdecydowanie wzrósł i kraj ten postawił sobie za cel, aby stać się chętnie wybieranym miejscem działalności naukowo-technologicznej. Na początku bieżącego roku rząd Republiki Południowej Afryki zapowiedział dalsze zwiększenie budżetu na naukę do poziomu 331 milionów euro i oczekuje się, że do 2017 r. wydatki na cele naukowe wyniosą 2% PKB. Podczas wydarzenia w Brukseli promującego współpracę naukową między RPA i UE Dhesigen Naidoo, zastępca dyrektora południowoafrykańskiego Departamentu Nauki i Techniki, nakreślił zamierzenia swojego kraju w dziedzinie nauki i technologii. - Wytyczyliśmy tor rozwoju w perspektywie długofalowej, który cieszy się bardzo, bardzo silnym poparciem ze strony najwyższych szczebli południowoafrykańskiego systemu politycznego, a także przemysłu południowoafrykańskiego - powiedział w rozmowie z CORDIS Wiadomości. - Zamierzamy stać się poważnym światowym centrum wiedzy. Celem jest m.in. rozszerzenie krajowej platformy biotechnologicznej i przygotowanie podstaw biogospodarki. Plany te uległy przyśpieszeniu w końcu 2006 r., kiedy Międzynarodowe Centrum Inżynierii Genetycznej i Biotechnologii (ICGEB) wybrało Kapsztad jako lokalizację dla swojego ośrodka afrykańskiego. Organizacja ma obecnie ośrodki w Trieście (Włochy) i w New Delhi (Indie). Nowy ośrodek w Kapsztadzie początkowo zajmował się będzie chorobami zakaźnymi, lecz oczekuje się, że zakres jego działalności ulegnie rozszerzeniu na takie dziedziny, jak biotechnologia w rolnictwie. Kolejną dziedziną, w której przoduje RPA, jest astronomia. Wielki Południowoafrykański Teleskop (South African Large Telescope - SALT) już przyciąga badaczy z całego świata, a RPA ubiega się o umieszczenie w tym kraju sieci radioteleskopów o powierzchni jednego kilometra kwadratowego (Square Kilometre Array - SKA), która będzie największym układem radioteleskopów na naszym globie. W swoich planach dotyczących infrastruktury badawczej Europejskie Forum Strategiczne Infrastruktur Badawczych (ESFRI) określiło SKA mianem "urządzenia, które zmieni nasz ogląd Wszechświata". Drugim krajem wytypowanym jako ewentualna lokalizacja SKA, jest Australia, a ostateczna decyzja w tej sprawie ma zapaść pod koniec bieżącej dekady. Nowa południowoafrykańska strategia w dziedzinie nauki obejmuje ważny program rozwoju kapitału ludzkiego ukierunkowany na zaangażowanie większej liczby ludzi młodych w działalność naukową, jak również na finansowanie inicjatyw związanych z projektami interdyscyplinarnymi i transferem technologii. Inne obszary tematyczne, którym należy się wsparcie pieniężne to nanotechnologia i nauka o przestrzeni kosmicznej. Kraj ten planuje też rozwój gospodarki wodorowej, do czego ma odpowiednie warunki - połowa światowej platyny pochodzi bowiem z RPA. Platynę stosuje się jako katalizator w procesach energetyki wodorowej. Podobnie jak Europa, RPA obawia się, że zbyt mała część uzyskanych rezultatów badań zostaje przekształcona w produkty i w tym celu tworzy fundację na rzecz innowacji technologicznych. - To bardzo szczególny projekt - tłumaczy Naidoo. - Jest to instytucja publiczna, która będzie pobudzać rozwój przedsiębiorstw technologicznych w systemie południowoafrykańskim poprzez obserwację aktualnej bazy wiedzy i opracowywanie na jej podstawie produktów, usług i procesów, a także poprzez stwarzanie prawidłowych warunków wsparcia, by przenieść to wszystko na płaszczyznę prawdziwej gospodarki. Niezależnie od działań stymulujących naukę na własnym terenie, RPA jest również wyjątkowo aktywna w propagowaniu badań naukowych na szerszym gruncie afrykańskim. - RPA odgrywa zasadniczą rolę w rozwoju platformy naukowo-technologicznej w Afryce - wyjaśnił Dhesigen Naidoo. - W rzeczy samej to RPA zwołała posiedzenie inauguracyjne Rady ds. Nauki i Technologii z udziałem afrykańskich ministrów, zwaną AMCOST i miała dość duży wpływ na opracowanie skonsolidowanego planu działania na rzecz nauki i technologii na całym kontynencie. Plany dotyczące nauki w Afryce obejmują regionalne centra doskonałości w wielu dyscyplinach, które zarówno prowadzą badania, jak i pełnią funkcję ośrodków szkoleniowych. Spośród innych działań należy wyodrębnić tworzenie sieci afrykańskich instytucji akademickich i krajowych akademii nauk w celu zbudowania kontynentalnej platformy umożliwiającej wymianę wiedzy i wspólne zajmowanie się wspólnymi wyzwaniami. Istnieją także plany utworzenia Afrykańskiego Funduszu Nauki i Innowacji, a decyzja w tej sprawie przypuszczanie zapadnie na kolejnym posiedzeniu AMCOST we wrześniu. - Fundusz jest potrzebny - powiedział z naciskiem Naidoo. - W Afryce musimy mieć całkowitą jasność co do tego, że fundusz wymaga udziału wielu partnerów, a środki na ten cel nie mogą pochodzić wyłącznie spoza Afryki, tak więc potrzeba też znaczącego wkładu partnerów afrykańskich zgodnie z celami NEPAD [Nowe Partnerstwo dla Rozwoju Afryki]. Dhesigen Naidoo jest jednak optymistą, jeżeli chodzi o naukową rolę RPA zarówno w Afryce, jak i w innych częściach świata. - Bardzo nam zależy na wniesieniu wkładu w rozwiązania dotyczące wyzwań globalnych - oznajmił. - Nie chodzi jedynie o rozwój RPA lecz również o rozwój Afryki, a także o wyzwania globalne takie jak zmiany klimatyczne, a my jesteśmy partnerem pełnym zapału, mającym ponadto coraz większe możliwości.
Kraje
Republika Południowej Afryki