Zmiany klimatu i problemy energetyczne głównymi zagrożeniami dla europejskiego rolnictwa, brzmią wnioski z konferencji
Przed jakimi wielkimi wyzwaniami stoi europejskie rolnictwo? W jaki sposób badania naukowe mogą pomóc rolnikom i szerszym środowiskom wiejskim w sprostaniu tym wyzwaniom? Pytania te stanowiły sedno konferencji, która dotyczyła przyszłości badań rolniczych i która odbyła się w dniach 26-27 czerwca w Brukseli. Punktem wyjściowym wydarzenia było przedstawienie wyników procesu prognostycznego przeprowadzonego przez unijny Stały Komitet ds. Badań z Zakresu Rolnictwa (SCAR). Utworzony w czerwcu 2006 r. zespół ekspertów w dziedzinie prognostyki opracował scenariusze w oparciu o czynniki stanowiące największe zagrożenie dla rozwoju europejskiego rolnictwa w ciągu najbliższych 20 lat. W scenariuszu szoku klimatycznego przyspieszenie skutków środowiskowych związanych ze zmianami klimatu poważnie zakłóca rozwój rolnictwa europejskiego. W drugim scenariuszu przewiduje się kryzys energetyczny - brak unijnych nakładów inwestycyjnych na bioenergetykę doprowadza do poważnych niedoborów energii przy rosnących w zawrotnym tempie cenach ropy. W scenariuszu kryzysu żywieniowego przed światowym rolnictwem stoi wyzwanie zapewnienia bezpiecznej żywności w wystarczających ilościach dla rosnącej populacji ziemskiego globu. Wreszcie, scenariusz "współdziałania z naturą" oferuje bardziej optymistyczną wizję przyszłości, w której społeczeństwo i technologia wspólnie zapewniają zrównoważony rozwój na wszystkich poziomach. Autorzy raportu prognostycznego zauważają, że "zakłócenie" należy rozumieć jako szybkie zmiany, których skutki mogą być zarówno pozytywne, jak i negatywne. "Dlatego też głównym wyzwaniem stojącym przed podmiotami w sektorze rolno-spożywczym jest tempo adaptacji i aktywna reakcja na zmiany celem zapewnienia Europie przewagi w tej dziedzinie", czytamy w raporcie. Inni mówcy zabierający głos podczas warsztatów zgodzili się z wnioskami grupy ekspertów, a większość z nich potwierdziła, że szczególnie zmiany klimatu mogą w nadchodzących dekadach przysporzyć znacznych problemów europejskim rolnikom. - Już teraz obserwujemy zmiany intensywności opadów deszczu - zauważył przedstawiciel Duńskiego Instytutu Nauk Rolniczych Jřrgen Olesen, który brał udział w pracach nad ostatnim raportem Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC). Susze, zmiany cyklu pór roku i zwiększona wrażliwość na naciski o charakterze środowiskowym to tylko niektóre z wielu wyzwań, przed którymi stoi rolnictwo w rezultacie zmian klimatu - powiedział Jřrgen Olesen. Aby pomóc rolnikom w sprostaniu tym wyzwaniom, potrzebne są badania dotyczące wtórnych skutków zmian klimatu, takich jak choroby i zdarzenia ekstremalne, jak również dotyczące technologii i metod zarządzania w celu zmniejszania ilości gazów cieplarnianych emitowanych przez sektor rolnictwa. W kwestii energii Steffen Daebeler z niemieckiej Agencji ds. Źródeł Odnawialnych (FNR) powiedział, że badania nad biopaliwami powinny koncentrować się na rozwoju roślin, które dają więcej energii w przeliczeniu na hektar upraw, oraz na ulepszonych technologiach do produkcji biopaliw, takich jak paliwa drugiej generacji czy paliwa z pozostałości materiałów. Zachęcił również do prowadzenia prac nad programami certyfikacyjnymi. Calliope Panoutsou z Europejskiej Platformy Technologicznej w Dziedzinie Biopaliw zgodziła się z Steffenem Daebelerem i zwróciła uwagę, że nie sposób znaleźć uniwersalnego rozwiązania w kwestii biopaliw, dlatego decydenci polityczni powinni umożliwić konkurencję technologii w obszarze rozwoju biopaliw. Z kolei badania powinny skupiać się na sposobach wykorzystywania jak największej części upraw w celu zwiększania wydajności. Z drugiej strony, podczas konferencji wyraźnie stwierdzono, że przeprowadzanie badań nie wystarcza i że generowana wiedza musi posłużyć do wytwarzania produktów i opracowywania zastosowań oraz musi docierać do rolników i innych interesariuszy w formie umożliwiającej jej wykorzystanie w prowadzonej przez nich działalności i w procesie podejmowania decyzji. - Potrzebujemy tego samego, co inne sektory - mianowicie dostępu do wyników badań - powiedział Giacomo Ballari, przewodniczący Europejskiej Rady Młodych Rolników (CEJA). - Potrzebujemy wspólnej platformy umożliwiającej spotkania naukowców z rolnikami. - Potrzebne jest nam środowisko badawcze, które będzie stymulować innowacje, oraz mechanizmy szybkiego znajdywania zastosowań dla wiedzy - dodał Jim Scudamore z Europejskiej Platformy Technologicznej dla Ogólnego Zdrowia Zwierząt (ETPGAH). Wyniki obrad konferencyjnych zostaną dodane do pozostałych wyników procesu prognostycznego, który zostanie uwzględniony w raporcie Komisji Europejskiej na temat koordynacji badań rolnych w Europie. Raport zostanie przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w 2008 r.