Apel specjalistów o partnerskie podejście do strategii badań morskich
Eksperci w dziedzinie nauki i polityki związanej z morzem i gospodarką morską, uczestniczący w konferencji EurOcean 2007 w Aberdeen w Wielkiej Brytanii, wydali oświadczenie wzywające Komisję Europejską, i państwa członkowskie UE do partnerskiej współpracy z interesariuszami w celu opracowania do 2008 r. strategii badań morskich i gospodarki morskiej. "Deklaracja z Aberdeen" jest wyrazem poparcia dla propozycji Komisji Europejskiej zmierzającej do opracowania wszechstronnej europejskiej polityki morskiej, ukierunkowanej na zapewnienie dynamicznego rozwoju gospodarki morskiej w harmonii ze środowiskiem. Strategia obejmująca naukę, badania i technologie związane z morzem i gospodarką morską jest kluczowym elementem tej polityki. Istotny wzrost udziału Europy w szacowanym na 360 miliardów euro globalnym rynku morskim uważa się za możliwy, jeżeli nastąpi rozwój innowacyjnych technologii w zakresie gospodarki morskiej i środowiska. Dziedziny nauki związane z morzem mogą ponadto wspomagać podejmowane w Europie próby zmierzenia się z jednym z największych wyzwań stojących obecnie przed ludzkością, jakim jest zmiana klimatu. Na przykład sposoby niwelowania skutków oraz systemy wykorzystywania odnawialnej energii oceanów mogą prowadzić do obniżenia emisji CO2, poprawiając jednocześnie poziom bezpieczeństwa energetycznego i stwarzając nowe możliwości biznesowe. Kolejnym wyzwaniem jest więc opracowanie strategii badawczej łączącej wszystkie elementy niezbędne do osiągnięcia zarówno celów gospodarczych, jak i wiążących się ze środowiskiem. W deklaracji wskazano niektóre spośród tych podstawowych elementów. Należą do nich działania typu foresight związane z określaniem nowych wyzwań i możliwości naukowych, jak również przekrojowe badania sektorowe, badania wielonarodowe i interdyscyplinarne. Należy ponadto wzmocnić partnerstwo w zakresie badań naukowych i zacieśnić współpracę między placówkami badawczymi, przemysłem i innymi zainteresowanymi stronami, w celu podniesienia poziomu wiedzy, zwiększenia transferu technologii i innowacji. Za priorytet w skali ogólnoeuropejskiej należy ponadto uznać intensyfikację wspólnego wykorzystania infrastruktury o znaczeniu krytycznym, poprawę jej planowania i zwiększenie inwestycji w tym zakresie. Zgodnie z opinią autorów deklaracji, w opracowaniu strategii powinni uczestniczyć przedstawiciele wszystkich kluczowych interesariuszy - Komisji, państw członkowskich, agencji finansujących badania naukowe, naukowców, władz i społeczności lokalnych oraz organizacji pozarządowych. "Zróżnicowane punkty widzenia rozmaitych grup interesariuszy należy połączyć w sposób holistyczny, twórczy i elastyczny, w drodze dialogu i zrównoważonego działania", stwierdzono w deklaracji. Dla wdrożenia tych celów w deklaracji zaproponowano ustanowienie stałego mechanizmu odpowiedzialnego za nadzór nad realizacją strategii i zapewnienie mu odpowiednich zasobów. Może to być sekretariat, sieć złożona z elementów sieci lub struktura innego typu. Deklarację zakończono apelem o podjęcie szeregu istotnych działań, takich jak: - ustanowienie mechanizmu wdrażania i monitorowania strategii, który pozwoli na odpowiednie podniesienie statusu nauk i technologii związanych z morzem, ujętych w siódmym programie ramowym UE (7PR) jako temat priorytetowy i przekrojowy; - utworzenie i finansowanie europejskiej sieci danych i obserwacji morskich (European Marine Observation and Data Network - EMODN); - zacieśnienie współpracy w ramach programów badawczych i technologicznych UE i państw członkowskich, w szczególności w kontekście systemu ERA-NET; - opracowanie czterowymiarowego europejskiego atlasu mórz w wersji cyfrowej; - wspieranie innych kluczowych elementów infrastruktury, w tym np. zastosowań komputerowych o dużej wydajności, możliwości modelowania i przewidywania, systemów obserwacji oceanu zarówno satelitarnych, jak i in-situ, obserwatoriów dna morskiego i słupa wody działających w czasie rzeczywistym, cumowisk, platform i floty badawczej; - wspieranie organizacji regularnej (dorocznej) europejskiej konferencji poświęconej nauce i technice morskiej.